Ikone Đure Jakšića u hramu iz 18. veka
SRPSKA CRNJA: U opštini Nova Crnja, na spisku kulturnih dobara, nalaze se četiri objekta, od čega su dva od velikog značaja i nalaze se u Srpskoj Crnji.
Jedno od njih je kuća Đure Jakšića, u kojoj je smeštena spomen zbirka – Muzej Đure Jakšića u kojoj se održavaju „Đurini dani” u okviru manifestacije „Liparske večeri”.
„Na kući je intervenisano u dva navrata: 1961. i 1981. godine, a zaštitne radove sprovodio je Pokrajinski zavod za zaštitu spomenika kulture iz Novog Sada. I pored pokušaja da se rodna kuća Đure Jakšića prezentuje na atraktivan način, kulturna javnost i lokalna sredina nisu prepoznale prave potrebe posetilaca”, kažu u Zavodu za zaštitu spomenika kulture Zrenjanin.
Tokom 2011. godine urađeni su konzervatorski radovi na sanaciji kuće - zamenjena je trula krovna građa, postavljen je novi crep, obijen je dotrajali malter sa vlažnih unutrašnjih i spoljašnih zidova, i nanesen je nov malter. Izmenjena je postavka spomen muzeja i urađeni su printovi najpoznatijih Đurinih slika.
Drugi objekat od velikog značaja je Srpska pravoslavna crkva posvećena Svetom Velikomučeniku Prokopiju u Srpskoj Crnji. O vremenu gradnje hrama postoji nedoumica, pa se negde spominje da je sazidana 1775. a drugi 1788. godine.
„Ikonostas je nastao u različitom vremenskom razdoblju – stariji deo je delo majstora prelaznog perioda iz 1788. godine, a mlađi je rad Đure Jakšića iz 1853. godine. Bogorodičin tron, Arhijerejski tron, Pevnice i grupu od nekoliko ripida, takođe je radio Đura Jakšić, najznačajniji slikar srpskog romantizma. Iako pripadaju njegovim ranim radovima u kojim je osetna tendencija da se postigne sličnost sa ikonama Konstantina Danila, crnjanske ikone značajne su među malobrojnim Jakšićevim delima iz oblasti crkvenog slikarstva”, objašnjavaju u Zavodu.
Zavod za zaštitu spomenika kulture Zrenjanin uradio je konzervatorsko restauratorski projekat za rekonstrukciju fasade crkve 2011. godine. Radovi na obnovi zapadne fasade i tornja zvonika završeni su tokom iste godine.
Na teritoriji opštine Nova Crnja pod zaštitom su i dvorac Nojhauzen, takođe u Srpskoj Crnji, kao i crkva Svetog Nikole u Radojevu.
Ž. B.
Projekat „Fokus na Novu Crnju” realizovala je „Panonija media“ u saradnji sa „Dnevnikom“. Stavovi izneti u ovom tekstu nužno ne izražavaju stavove lokalne samouprave, koja sufinansira projekat.