Granice neolitskog naselja još nepoznate
NOVI BEČEJ: Trogodišnja arheološka istraživanja Borđoša, neolitskog naselja potiske kulture u blizini Novog Bečeja, u koja je prošle godine uključen i lokalitet Prečka,
starčevačko naselje staro oko 8.000 godina, nastavljena su tokom druge polovine marta. I ove godine tim istraživača činili su arheolozi Muzeja Vojvodine iz Novog Sada i njihove nemačke kolege sa Instituta za praistoriju i ranu istoriju iz Kila. Deo nemačkig tima činila su dvojica profesora sa ovog Instituta – doktori nauka Robert Hofman i Martin Furholt. Cilj ovogodišnje kampanje bilo je istraživanje naselja oko centralnog Borđoša, određivanje njihovih oblika i veličina, kao i utvrđivanje međusobnih veza.
– Prvenstveno su nam bila interesantna neolitska naselja. Ovog puta smo obavili geomagnetno snimanje ukupno tri naselja, uređajem koji su nam ustupile kolege iz Nemačke. Ono što je iznenađujuće i za nas, ali i za naše nemačke partnere, jeste naselje na Prečki – veli vođa srpskog tima, arheobotaničar i kustos Muzeja Vojvodine Aleksandar Medović.
Istraživanja naselja na Prečki započeta su prošle godine, najpre manjim geomagnetnim snimanjima u aprilu, a zatim i daljim arheološkim iskopavanjima na osnovu dobijenih nalaza. Već tada se došlo do izvanrednih rezultata.
– Bili smo iznenađeni jer smo za dve nedelje istraživanja otkrili samo deo naselja. Za sada je ono površine od 20 hektara, ali granice još uvek nisu utvrđene. Nadam se da ćemo to uspeti da učinimo sledeće godine, kada budemo nastavili sa geomagnetnim istraživanjima – ističe Medović.
Dalja istraživanja zavise od finansijskih sredstava. Da li će arheolozi ponovo posetiti Novi Bečej ove ili sledeće godine, Medović ne zna, ali ističe da su tek na početku.
– Radimo na dva lokaliteta i želja nam je da utvrdimo ne samo kako je izgledao život u vreme kada su naselja postojala, nego i da pokušamo da rekonstruišemo kontinuitet života, odnosno demografski razvoj ovog regiona kroz vreme. Novi Bečej se očigledno nalazio na izuzetno bitnoj praistorijskoj raskrsnici na Tisi. Svi putevi u praistoriji su vodili velikim rekama. Jedna od poznatih ruta je išla preko Dunava i baš ovde kod nas u Vojvodini su se delila dva kraka. Jedan je išao dalje Dunavom, a drugi gore Tisom – objašnjava Medović.
Rezultate trogodišnjih istraživanja ovi arheolozi planiraju da do kraja godine pretoče u knjigu.
– Imamo mnogo nalaza koji zavređuju pažnju ne samo obične publike, nego i stručne javnosti. Uspeli smo da privučemo dve ekipe iz jednog stranog instituta i da paralelno istražujemo starčevačko i potisko naselje. Ne moram ni da naglašavam od kolike važnosti je ova priča, kako za nas, tako i za svetsku arheologiju. Ukoliko sada nešto ne učinimo, ova naselja će uskoro nestati netragom, jer će ih poljoprivredne mašine dotući – zaključuje Medović.
Ž. Balaban