Hrvatska ćuti o „Kristalnoj noći” 1991. u Zadru
ZAGREB: Izbegavanje pune istine glavna je karakteristika hrvatske istine o ratovima, piše zagrebački portal Index i ukazuje da zadatak moderne istorije u Hrvatskoj nije puko beleženje događaja, ni interpretacija, nego stvaranje prošlosti metodom selekcije činjenica.
Autor teksta o istorijskoj istini o kojima Hrvatska ćuti, Vladimir Matijanić podseća da istoriju pišu pobednici, ali, kako kaže, ne kao hladnu i neutralnu, nego kao svedočanstvo o vlastitoj veličini.
On ukazuje da je iz “pobedničke” istorije u Hrvatskoj, na primer, potpuno nestala zadarska “Kristalna noć”, višesatno divljanje rulje 2. maja 1991. godine.
“Masa je uništila valjda svaki objekt čiji je vlasnik bio Srbin ili se po imenu moglo pretpostaviti da jeste. Kao neposredan povod spominje se pogibija hrvatskog vojnika Franka Lisice. Neposredna je posledica, pak, bio beg Srba koji dotad nisu nameravali da se pridruže pobunjenicima”, piše Matijanić.
Ističe da je to bilo “višesatno nekažnjeno iživljavanje nad njihovom (srpskom) imovinom”.
Matijanić podseća da za to niko od aktera nije odgovarao, da će naredne godine biti 30 godina od tih događaja, a istraga je, kako kaže, još u toku.
“I dok se o Kristalnoj noći u Hrvatskoj gotovo konsenzualno ćuti, o protestu održanom četiri dana kasnije, 6. maja 1991. godine, pred splitskom Banovinom, tadašnjom komandom jugoslavenske mornarice, redovno se govori”, navodi Matijanić.
I ove godine je, kaže Matijanić, jedan od učesnika, večno emotivan, podigao nacionalni barjak u društvu gradonačelnika, župana i novinara čiji su izveštaji po običaju lišeni neugodnih detalja poput pogibije Saška Gešovskog, vojnika JNA, i ranjavanja njegova kolege Tonija Stojčeva.
“Zvanična istina kaže da se toga dana pravdoljubivi hrvatski narod okupio pred komandom savezne armije u Splitu. Puk je, kaže zvanična istorija, ogorčilo držanje vojske u prvim međunacionalnim sukobima u Hrvatskoj. I to je tačno ili je uglavnom tačno, samo kako objasniti posledicu? Od čitave mase ubijen je tek pripadnik protivničke vojske, a ranjen njegov kolega. Kako, naime, objasniti da je obarač potegao netko iz goloruke mase?”, pita Matijanić.
Rešenje je, kaže, pronađeno u prećutkivanju.
Podseća da su dvoje aktivstia prošle godine na tradicionalnom podizanju nacionalnog barjaka transparentom pokušali da podsete na nepodobne žrtve imali problema sa okupljenim domoljubima.
Matijanić piše da je maj mesec dobar i za sećanje na žrtve osvajačke politike Franje Tuđmana u Mostaru kada bi se neko toga u Hrvatskoj sećao.
“U maju 1993. godine u tom je gradu eskalirao sukob Hrvata i Bošnjaka, uspostavljena je linija razdvajanja, a od juna te goine do aprila 1994. godine Hrvatsko veće odbrane je, prema Haškom sudu, istočni Mostar držalo pod opsadom ''usled čega je stanovništvo bilo ograničeno na enklavu koja je bila gusto naseljena”, navodi Matijanić.
Stanovnici, dodaje, nisu mogli da napuste istočni Mostar i bili su prisiljeni da žive u krajnje teškim uslovima, bez hrane, vode, struje ili odgovarajuće medicinske pomoći, dok je HVO vršio intenzivno i neprekidno granatiranje istočnog Mostara, vodio kampanju snajperskog delovanja, povremeno otvarajući vatru na pripadnike međunarodnih organizacija i osujećivao ili blokirao humanitarnu pomoć".