Smeće gde mu mesto nije: Kao da su Imre i Jernej igrali tablić
NOVI SAD: Čak i da su se Imre Bori i Jernej Kopitar jedne večeri zapili igrajući tablić na uglu novosadskih ulica, koje po njima nose imena, ne bi bilo opravdanje što se na telepskom trotoaru već danima može videti desetka kocka.
Kako u ovoj kartaškoj igri ona nosi dupli poen, u ovom slučaju je dupli prekor pravom krivcu što je karta postala smeće i to, naravno, tamo gde mu mesto nije.
Naime, Imre Bori (1929–2004) bio je istoričar književnosti, rodom iz Bačkog Gradišta. O njegovim životnim dostignućima malo šta se može naći na internetu (makar na srpskom jeziku), pa tako saznajemo da je bio najpre dopisni, a potom i redovni član Srpske akademije nauka i umetnosti, čemu su prethodila brojna priznanja, poput Oktobarske nagrade Novog Sada (1968) i Ordena rada NR Mađarske zlatnog stepena (1980). Preminuo je u Novom Sadu.
Jernej Kopitar (1780–1844), rodom iz Repnja (tadašnja Habzburška monarhija, danas Slovenija), bio je sekretar i knjižničar ondašnjeg barona Cojza, što mu je otvorilo brojna vrata u daljem životu. Sa 28 godina objavljuje prvo delo „Gramatika slovenačka”, a onda odlazi na studije prava u Beč, mada se ubrzo preorijentisao na istoriju i filologiju. Pošto se profilisao za „profesionalnog pregledača slovenske i novogrčke knjige”, dobija stalan posao u Dvorskoj biblioteci, gde je radio do smrti. Kako se, kao slavista, interesovao za srpsku narodnu poeziju, afirmativno je pisao o Dositeju Obradoviću, a potom i upoznao Vuka Karayića, koji se pokazao kao najbolji sledbenik Kopitarevih načela o književnom jeziku i pravopisu. Budući da je sarađivao sa urednicima „Novina serbskih”, savetovao ih je da odbace jezik koji su do tada koristili, tvrdeći da to nije čist srpski jezik kojim se narod služi. Kao saradnik, Jernej je podstakao Vuka da objavi prvu gramatiku srpskog jezika, da prikupi i objavi narodne umotvorine, kao i da prikupi reči narodnog govora kako bi izdao „Rječnik”.
Tekst i foto: L. Radlovački