Petar Švarc među prvima pravio vakcine u gradu

Iako je reč o izuzetno značajnom naučniku koji je dao veliki doprinos u medici njegovo ime za mnoge Novosađane je nepoznato, kao i činjenica da su krajem 19. veka počela velika ulaganja u zdravstvo. Direktor Istorijskog arhiva grada i predsednik Odbora za podizanje biste Petar Đurđev podseća da je Švarc početkom 20. veka među prvima pravio vakcine u Novom Sadu.

- Osnovnu školu završio je u rodnom mestu u Šandorfalvi u Mađarskoj , a studije na Medicinskom fakultetu u Budimpešti gde je diplomirao 1917. godine - kaže Đurđev. - Za vreme komunističkog režima mađarskog revolucionara Bele Kuna 1919. godine mobilisan je u Crvenu gardu. Nakon sloma tog poretka došao je u Kraljevinu Srba, Hrvata i Slovenaca. Najpre je u Zagrebu radio na proizvodnji vakcine protiv velikih boginja i ubrzo je stekao zvanje specijaliste, te ga je dr Andrija Štampar iz Ministarstva zdravlja poslao u Novi Sad kako bi bio upravnik novoosnovane Bakteriološke stanice gde je sarađivao sa dr Adolfom Hemptom, tvorcem najbolje modifikacije Luj Pasterove vakcine protiv besnila.

Švarc je državnu službu napustio 1932. godine i sa dr Milošem Aranickim otvorio privatni Bakteriološki i medicinsko-dijagnostički laboratorijum u Novom Sadu, u Futoškoj ulici 6 (posle Kralja Petra Drugog 24, a sada Pozorišni trg), koji ubrzo postaje poznat i van našeg grada.

- Nakon okupacije 1941. godine kao Jevrejin izgubio je pravo da vodi laboratoriju, pa je dr Švarc sa suprugom Kornelijom, nakon kraćeg boravka, uspeo 1943. godine da preko Turske dođe do Palestine, koja je tada bila pod britanskim mandatom - pojašnjava Đurđev, dodajući da se posle oslobođenja zemlje vratio u Novi Sad, stupio u Jugoslovensku armiju i radio u Higijensko-epidemiološkoj službi.

Švarc se još na studijama bavio mačevanjem, a po dolasku u Novi Sad učestvovao je u radu tek osnovanog Sportskog društva novosadskih Jevreja “Juda Makabi”, a kao predsednik toga društva 1924. godine potpisao je sporazum sa predsednikom Sportskog društva “Vojvodina” o zajedničkoj izgradnji i korišćenju fudbalskog igrališta  “Karađorđe”.

- Finansirao je 1928. godine dolazak poznatih mačevalaca u Novi Sad radi unapređenja tog sporta i organizovao osnivačku skupštinu Mačevalačkog saveza Jugoslavije sa međunarodnim turnirom sa 17 učesnika - ističe Đurđev. - Aktivno se takmičio do 1934. godine. Na zemaljskom takmičenju na Paliću 1928. godine bio treći, a u Beogradu na prvom državnom prvenstvu takođe je uspešno nastupao, dok je kao reprezentativac i delegat učestvovao na Olimpijskim igrama 1924. godine u Amsterdamu.

Rukovodio je Stanicom za transfuziju krvi i laboratorijom Vojne bolnice u Petrovaradinu. Istovremeno preuzeo je svoju privatnu laboratoriju i vodio ju je do ukidanja privatne lekarske prakse 1958. godine kada je ona prešla u sastav bolnice.

- Na osnovu odluke Skupštine APV 1960. godine povereno mu je rukovođenje novoosnovanom Pokrajinskom medicinsko istraživa­čkom laboratorijom - objašnjava Đurđev. - Radio je na serološkoj dijagnostici sifilisa, proizvodnji antigena, a bavio se i opštom problematikom serološke dijagnostike i bakteriološkim hranljivim podlogama. Čak i nakon penzionisanja dr Švarc je aktivno radio u laboratoriji na uvođenju novih pregleda, među kojima i onu na toksoplazmozu.

Švarc je odlikovan Ordenom zasluga za narod trećeg reda i nosilac je brojnih domaćih i stranih diploma, povelja, zahvalnica. Poslednje godine života sa suprugom proveo je u Jevrejskom domu za stare “dr Lavoslav Švarc” u Zagrebu.

S. Kovač