NEKAD STUB ODBRANE, DANAS OSTAVLJENI DA PROPADAJU Desetine vojnih bunkera iz 20. veka u Novom Sadu

Prve bunkere u Novom Sadu sagradila je Austrougarska za vreme Prvog svetskog rata, dok ih je najveći broj za vreme Drugog svetskog rata izgradila Vojska Kraljevine Jugoslavije, ali i okupacionih snaga Nemačke, dok je i nakon rata određen broj izgradila Jugoslovenska narodna armija zbog mogućeg sukoba sa SSSR. Najviše ih je bilo oko vojnih objekata, ali i mostova, pruga i slično, dok se popriličan broj i danas nalazi na obali Dunava.

Zaštićeni su samo oni bunkeri koji se nalaze u okviru prostorno kulturno-istorijske celine Petrovaradinske tvrđave, dok su ostali prepušteni zubu vremenu i propadaju. Zavod za zaštitu spomenika kulture nije nadležan za ove vojne objekte i još nije poznato ko je odgovoran za njihovo održavanje i da li takvo preduzeće uopšte postoji.

– Najviše bunkera ima na desnoj obali Dunava na Petrovaradinskoj tvrđavi. Samo uz Kamenički put do Trandžamenta ima ih desetak koji se mogu prepoznati – rekao je za „Dnevnik” Novosađanin koji se bavi istraživanjem vojne arhitekture u Novom Sadu Nenad Šeguljev. – Ipak, mislim da nije baš pametno ulaziti u njih jer su zbog neodržavanja često puni zmija, a tu je i opsanost od urušavanja.

Šeguljev kaže i da je vojna arhitektura 20. veka specifična, ali i da ona predstavlja deo istorijskog i arhitektonskog nasleđa koju u nekom određenom području treba prepoznati kao spomenik koji treba sačuvati i staviti pod određen stepen zaštite. Tako da i ove vojne bunkere, koji su nekad predstavljali liniju odbrane mnogim vojskama, treba sačuvati kao istorijske spomenike iz Prvog i Drugog svetskog rata.

B. Guran