Miletić najpoznatiji, Krst najstariji, a Kralj Petar Prvi najmlađi spomenik

Budući da je u našem gradu kulturno-materijalno bogatstvo izuzetno veliko, ono je pođednako važno kako za naše sugrađane, tako i za turiste.

Prva asocijacija na spomenike je monument posvećen advokatu, političaru i gradonačelniku Novog Sada Svetozaru Miletiću, koji je svojevremeno postao i simbol grada. Podignut je 1939. godine, a rad je čuvenog vajara Ivana Meštrovića. Međutim, najstariji sačuvani spomenik u Novom Sadu je Krst u porti Saborne crkve Sv. Velikomučenika Georgija, koji se prvobitno nalazio na uglu današnjih ulica Zmaj Jovine i Miletićeve. Iako se ne može otkriti godina kada je nastao, prvi pisani tragovi nalaze se u planu naselja Petrovaradinski šanac iz 1745. godine. Spomenik posvećen pesniku i lekaru Jovanu Jovanoviću Zmaju postavljen je 1984. godine ispred Vladičanskog dvora. Rad beogradskog vajara Dragana Nikolića sačinjen je od bronze i visine je dva metra i 30 centimetara.

Od velikog značaja su spomenici Mihajla Pupina i Jaše Tomića, koji se nalaze u samom srcu grada, a tu su i dva monumenta posvećena Lazi Kostiću i Vasi Stajiću, koji trenutno ne ukrašavaju centar grada zbog izgradnje podzemnih garaža, pa će pričekati svoje „bolje vreme”. Dunavski park je riznica spomenika, počevši od biste Miroslava Antića i Branka Radičevića, potom spomenika Đuri Jakšiću, kao i figure – poklona ruskog naroda srpskom na čijem postolju piše „Ljubavlju i jedinstvom spašćemo se”. Na Keju žrtava racije najveći utisak ostavlja spomenik koji nas podseća na tamnu prošlost i najtužniji događaj u istoriji našeg grada, kada je u Novosadskoj raciji 1942. godine masovno ubijeno između 3.000 i 4.000 Srba, Jevreja i Roma.

Studentski grad takođe obiluje znamenitim spomenicima i bistama, od kojih su najupečatljiviji spomenik Dositeju Obradoviću, kao i biste Njegošu, Milutinu Milankoviću, Nikoli Tesli, Milevi Marić Ajnštajn i mnogim drugim naučnicima i profesorima. Među najmlađim ubraja se spomenik kralju Petru prvom Karađorđeviću, koji je na Trg republike postavljen 2018. godine. On je visok četiri metra, a sa postamentom dostiže čak deset metara.

D. Klašnja, A. Čegar