Izložba „Novi Sad nekad i sad” u Istorijskom arhivu Novog Sada

Postavku čini 28 panoa s fotografijama najinteresantnijih i najznačajnijih istorijskih objekata sa starih razglednica i snimcima sadašnjeg izgleda, propraćenih kratkim i zanimljivim tekstovima na srpskom i engleskom jeziku da bi se bogata istorija i kultura našeg grada približila strancima.

– Kada su 1692. prvi Srbi, vojnici austrijske armije, počeli da dižu naseobinu na levoj obali Dunava, niko nije pretpostavljao da će ona izrasti u ovakav grad – rekao je istoričar Jugoslav Veljkovski na otvaranju izložbe. – To što su počeli da grade i nije bilo naselje već vojna fortifikacija. Međutim, s vremenom je tamo počelo da se naseljava i civilno stanovništvo. Svi ti narodi različite vere, klase, staleža, našli su zajednički interes u tome da se ujedine i naprave temelj za budući razvoj, te su četrdesetih godina 18. veka Srbi, Mađari, Nemci, Jevreji i Jermeni otkupili prava od Habzburške monarhije i osnovali nešto što se zove slobodan kraljevski grad.

Na fotografijama se vrlo lako mogu prepoznati građevine kao što su Jodna banja, Sokolski dom, Tanurdžićeva palata, Banovina, Izvršno veće Vojvodine i mnoge druge. Međutim, ima i onih koje nisu promenile samo vizuelni utisak već i lokaciju, kao, recimo, Železnička stanica iz 1883, koja je bila velika novina s obzirom na to da su se do osamdesetih godina 19. veka putnici prevozili isključivo parobrodima i diližansama. Ona je 1964. godine, s mesta gde su sada pošta i Limanska pijaca, premeštena na sadašnju lokaciju, a za današnji izgled zaslužan je projektant Imre Farkaš. Veće promene uočljive su i na snimcima Štranda i stadiona „Karađorđe”, koji oslikavaju ekonomski rast našeg grada. Izložba je realizovana u okviru projekta „Publika u fokusu” Fondacije „Novi Sad 2021” u saradnji sa Studiom „Bečkerek”.

S. Milačić