IZ ARHIVA GRADA Rotkvice zaslužne za naziv dela grada

Navodno su njeni žitelji nadenuli taj naziv, pošto su gajili najbolje rotkve, a prema drugom mišljenju Salajčani i Podbarci su se šegačili na račun bostandžija iz tog dela grada da su im lubenice sitne kao rotkvice, a koje su  prodavali na novosadskoj Zelenoj pijaci u današnjoj Zmaj Jovinoj ulici.

Kako objašnjava direktor Istorijskog arhiva grada Petar Đurđev Rotkvarija se nakada nazivala Jovanski kraj pošto se na uglu ulica Kraljevića Marka i Vojvode Bojovića do 1921. godine nalazila se pravoslavna crkva posvećena Svetom Jovanu Preteči, poznata u narodu kao Jovanska crkva. Jovanovski kraj bio je deo trećeg kvarta ili frtalja, po nemačkom, čije su granice išle od Kazandžijske ulice (Jovana Subotića), pa levom stranom Kisačke do Almaškog groblja, a na drugoj strani današnjom Masarikovom ulicom, pa Rumenačkom do gradske kapije.

- Jovanska crkva, verovatno najstariji hram u Novom Sadu, prema predanju, sagrađena je u barkonom stilu oko 1700. godine na mestu stare pravoslavne bogomolje. Hram je izgoreo 1849. godine, prilikom bombardovanja sa Petrovaradinske tvrđave, za vreme Mađarske bune, potom je obnovljena 1853. godine, a 1921. konačno srušena – kaže Đurđev. – Oko crkve Svetog Jovana i nalazilo se svetojovansko groblje koje je vremenom među Novosađanima palo u zaborav. Na tom mestu su se od početka 1700. godine, pa sve do kraja 18. veka sahranjivali ljudi. Zbog širenja grada, prestalo se sa sahranama, a prilikom rušenja

crkve, deo je prebačen na Uspensko groblje. Tek je prilikom nedavne rekonstrukcije dela ulice Vojvode Bojovića „ponovo otkriveno“ kada su radnici naišli na plitke grobnice i nekropole, odnosno delove nekadašnjeg groblja.

Kako objašnjava Đurđev posle rušenja Jovanovske crkve, 30-tih godina prošlog veka, na njenom mestu i na prostoru gde je bilo staro groblje, izgrađena je nova žitna pijaca. Do tada je žitna pijaca bila na sadašnjem Trgu Marije Trandafil, na uglu Temerinske, Kisačke i ulice Jovana Subotića. U tom kvartu su nekada pretežno živeli uzgajivači povrća i bostana, kao i Vlasi koji su se doselili iz Rumunije goneći velika stada ovaca. Povrtari iz Rotkvarije živeli su prizemnim kućama, koje su bile pokrivene trskom i zidane u stilu seoskih kuća. Sa ulične strane je bila jedna soba s dva prozora, pored nje kuhinja, pa dvorišna soba, dok je ulaz vodio kroz kuhinju. Krov sa dvorišne strane je bio izdužen i činio je trem. Kuće su sa ulične strane bile ograđene tarabom koja je na sredini imala kapiju, dok su dvorišta bila mala, jer se gotovo svako parče zemlje bilo namenjeno baštovanstvu.

- Zanimljivo je da su oni najstariji baštovani izbegavali da gaje krompir, iako je i Dositej pisao o blagorodnosti te biljke, kao i kukuruz. Tek kad su nastale gladne godine, novosadski povrtari su postepeno počeli da ga prihvataju, pa su se mnoge porodice spasle upravo zahvaljujući kačamaku od kukuruznog brašna –pojašnjava Đurđev.    

        S. Kovač

        Foto: Udruženje samostalnih zanatlija Novi Sad