Gotovo svaki drugi Novosađanin umire od srca
NOVI SAD: Nedavno je Institut za javno zdravlje Vojvodine uradio analizu zdravstvenog stanja stanovništva Novog Sada za 2018. godinu i po podacima, vodeći uzroci smrtnosti su hronične nezarazne bolesti, poput kardiovaskularnih i malignih, zatim bolesti sistema za disanje, sistema za varenje i žlezda s unutrašnjim lučenjem, ishrane i metabolizma.
One čine 86,2 odsto ukupnog mortaliteta. Najčešći uzroci obolevanja dece predškolskog i školskog uzrasta su bolesti sistema za disanje, zarazne i parazitarne bolesti, dok se u morbiditetu školske dece izdvajaju još i povrede, trovanja i posledice delovanja spoljnih faktora.
Kroz analizu, urađena je struktura uzroka smrti, koja predstavlja procentualno učešće pojedinih uzroka smrti u ukupnom broju umrlih. Vodeći uzrok smrti stanovništva Novog Sada u 2017. godini bile su kardiovaskularne bolesti, od kojih je umrla skoro svaka druga osoba (47,9 odsto).
Drugi po učestalosti u strukturi uzroka smrti su bili tumori (24,2 odsto), koji su odneli svaku četvrtu osobu. Sledeće su bolesti sistema za disanje, od kojih je umrlo 6,7 odsto građana, dok se od bolesti sistema za varenje život ugasio kod gotovo četiri odsto sugrađana. Od povreda, trovanja i ostalih posledica spoljašnjih uzroka umrlo je oko tri odsto ljudi. Iz grupe tumora, kod muškaraca su bili najučestaliji maligni tumori dušnika, dušnica i pluća, debelog creva, završnog creva i čmara i prostate. Kod žena su iz grupe tumora najčešći uzrok smrti mapigni tumori dojke, zatim dušnika, dušnica i pluća, kao i debelog, završnog creva i čmara.
Vitalno-demografska situacija kaže da je u našem gradu prosečna starost stanovništva 40,6 godina, odnosno izraženo je njegovo starenje. Stopa nataliteta je nepovoljna i iznosi 11,7 odsto i doprinosi niskom prirodnom priraštaju.
Što se tiče zaraznih bolesti koje podležu obaveznom prijavljivanju, po dostupnim podacima, epidemiološka situacija u gradu je ostala uobičajena za ovo područje, kao i stopa smrtnosti od zaraznih bolesti. Tu se izuzima groznica Zapadnog Nila, koja se u 2018. godini javila u uobičajenoj sezoni, ali sa znatno pojačanim intenzitetom oboljevanja. Crevne zarazne bolesti i dalje ostaju značajna patologija novosadske populacije, a poseban problem predstavljaju trovanja hranom uzrokovana salmonelama i drugim mikroorganizmima.
Kako u vodeće uzroke obolevanja i umiranja stanovništva Novog Sada spadaju masovne nezarazne bolesti, treba istaći da je u njihovoj osnovi dugotrajno prisustvo faktora rizika, štetne navike i ponašanja, poput nepravilne ishrane, fizičke neaktivnosti, pušenja, gojaznosti, hipertenzije i slično.
Ti faktori se mogu staviti pod kontrolu intenziviranjem promotivno-preventivnih mera i aktivnosti i kroz multisektorsku saradnju. Stručnjaci i lekari ukazuju da je neophodna sveobuhvatna primena nacionalnih strategija, uredbi i programa za prevenciju i kontrolu hroničnih nezaraznih bolesti, uz obezbeđenje materijalnih i kadrovskih resursa.
Epidemiološka situacija hepatitisa A na području grada lane je bila povoljna, a registrovano stanje je odraz standarda, higijenskih prilika, uslova života i sanitacije. Osnovni pravci prevencije hepatitisa A, kao i drugih crevnih infekcija, odnose se na podizanje lične i opšte higijene, zdravstvenu bezbednost vode za piće i namirnica i pravilnu dispoziciju otpadnih materija. Stopa incidencije akutnog hepatitisa B ima opadajući trend, dok je hroničnog hepatitisa B višestruko viša, kao odraz nepovoljne epidemiološke situacije u prošlosti. Stopa incidencije hroničnih oblika hepatitisa B i C višestruko prevazilazi incidenciju akutnih hepatitisa. Sličan odnos i trend kretanja tih bolesti se registruje i u zemljama Evropske unije, gde je učešće hroničnih oblika hepatitisa više od 70 odsto.
Seksualno prenosive zarazne bolesti i dalje ostaju značajna patologija stanovništva, te tako infekcije HIV-om ostaju globalno jedan od vodećih javnozdravstvenih problema i u prošloj godini. Broj otkrivenih HIV pozitivnih osoba je oko 26 odsto manji u odnosu na 2017. godinu, dok je broj obolelih osoba (18) najveći u poslednjih deset godina. Pošto protiv najvećeg broja zaraznih bolesti ne postoje specifične mere zaštite, neophodno je motivisati stanovništvo kontinuiranom edukacijom da sprovodi opšte preventivne mere
Kroz analizu, Institut je dao i jasne preporuke za poboljšanje zdravstvene slike Novosađana. Nizak natalitet u Novom Sadu zahteva jasno definisanje i sprovođenje pronatalitetnih mera i aktivnosti u cilju povećanja broja rađanja. S obzirom na to da je primetno izrazito starenje stanovništva i veliko učešće starih u ukupnoj strukturi stanovništva grada, neophodno je veće angažovanje društva za brigu o starima kroz aktivnosti socijalne i zdravstvene zaštite.
I. Bakmaz