Arhiv grada: Železnička stanica arhitektonski biser Novog Sada

Moderan izgled, fasada u staklu i činjenica što se nalazi u saobraćajnom središtu grada, na samom početku Bulevara oslobođenja, koji čini „kičmu“ grada u pravcu sever–jug i preko Mosta slobode ka sremskoj strani, uslovile su da postane jedan od simbola grada.

Izmeštanje trase železničke pruge iz stambenih četvrti, kao što je Liman, prema periferiji grada, u industrijsku zonu i pristaništu uslovilo je izgradnju nove železničke stanice, koja je otvorena 30. maja 1964. godine. Kako pojašnjava direktor Istorijskog arhiva grada Petar Đurđev kada je bila pri kraju izgradnja železničko-drumskog mosta preko Dunava i kada je puštena u saobraćaj nova deonica pruge Petrovaradin - Novi Sad, Gradski narodni odbor je, s Direkcijom jugoslovenskih železnica, raspisao konkurs za idejno-urbanističko rešenje nove putničke stanice.

- U toku 1960. godine na konkurs su stigla četiri idejna rešenja, ali prva nagrada nije dodeljena, pa je izrada glavnog projekta poverena novosadskom projektnom birou “Arhitekt”, čije idejno rešenje, uz nekoliko korekcija, bilo najprihvatljivije i za Železnicu i za uslove koje je postavio Grad Novi Sada - kaže Đurđev. - Novu zgradu Putničke stanice projektovao je arhitekta Imre Farkaš, izvođač radova je bio novosadski gigant “Neimar”, a objekat podignut za nešto više od godinu dana.

Moderno projektovana stanica je građena na 8.000 metara kvadratnih površina i pročeljem dužim od 150 metara, uglavnom u dve etaže ravnog krova, sa fasadama od belog mermera, dok je hol u potpunosti zastakljen prema staničnom trgu i Bulevaru oslobođenja.

Do delom natkrivenih perona izlazi se podzemnim prolazom i stepenicama unutar objekta, direktno sa trga ili iz zgrade. Stanica je postavljena paralelno sa izgrađenim kolosecima u dužini od 246 metara. Ljubiša Petrović u tehnici keramo-plastike na glavnom zidu prostranog hola uradio je kompoziciju grandioznih razmera “Zora u ravnici Vojvodine”, dok je grb Novog Sada u bakru, delo Nikole Popržana, postavljen na peronskoj fasadi zgrade.

Kako kaže Đurđev radovi su počeli 1. marta 1963. godine, a završeni su u rekordnom roku - za svega 15 meseci.

- Bio je to izuzetan građevinsko-arhitektonski podvig, pogotovo što su radovi izvođeni ručno, u tri smene, jer su radnici raspolagali sa četiri mešalice za beton, tri stubne dizalice nosivosti 500 kilograma i jednom korpastom dizalicom - pojašnjava Đurđev. - Stanica je brzo podignuta zahvaljujući izuzetnom zalaganju radnika glavnog izvođača radova firme “Neimar”, ali i kompanijama “Novomont”, “Metal”, “Polet”, a “Albini” stakloresci su za 28 sati neprekidnog rada zastaklili celu zgradu.

Prvobitna zgrada železničke stanice Novi Sad nalazila se na mestu današnje Limanske pijace i izgrađena je 1882. godine. Prvi voz iz pravca Subotice, stigao je u Novi Sad, 5. marta 1883. godine. Zgrada stare železničke stanice je srušena, a danas je preostala jedino nekadašnja pošta, koja i dalje radi. S. Kovač

Foto: Istorijski arhiv grada