STANOGRADNJA U ZRENJANINU POSLEDNJIH 70 GODINA Dvosobni stanovi ubedljivo najdominantniji
Do 26. januara traje javni uvid u Nacrt Generalnog urbanističkog plana grada Zrenjanina. Veoma je zanimljiv deo dokumenta koji se odnosi na stambenu izgradnju u Zrenjaninu u poslednjih 70 godina, na period kada se planski gradio najveći broj stambenih naselja višeporodičnog stanovanja.
Autori Generalnog urbanističkog plana dali su vrlo kvalitetnu analizu stanogradnje u poslednjih pola veka, ali i dosta pesimističnu procenu u kom će se pravcu urbanizacija grada dešavati u bliskoj budućnosti. Prema mišljenju urbanista, u proteklih 70 godina može se prepoznati nekoliko perioda koje karakterišu različiti vidovi planiranja i realizacija. Prvi period je od 1956. do 1968. godine u kome je najveći deo stambene izgradnje realizovan na slobodnim prostorima ili u okviru postojećih stambenih blokova, rušenjem porodičnih i izgradnjom višeporodičnih stambenih objekata. U strukturi stanova najviše su bili zastupljeni dvosobni stanovi. Ova naselja su: Dunavska, Duvanika, Šećerana, Ruža Šulman, Lesnina i delom Mala Amerika.
U periodu od 1968. do 1995. izgrađena su dva najveća lokaliteta - Bagljaš i Brigadira Ristića, kao i lokalitet “4. jul” (D3 i D2). Naselje Bagljaš je građeno na slobodnim prostorima, a “4. jul” je nastao urbanom obnovom - totalnom rekonstrukcijom naselja. Naselja „Brigadira Ristića i Dunavska takođe su nastala potpunom rekonstrukcijom i rušenjem postojećih porodičnih stambenih objekata i izgradnjom višeporodičnog stanovanja u sličnoj blokovskoj matrici objekata otvorenih i poluotvorenih blokova. U ovom periodu infrastruktura prati stambenu izgradnju - uređuju se saobraćajne površine, zelene površine, grade objekti dečje zaštite, delimično i škole.
Period od 1995. do 2005. godine, zbog ekonomskih, političkih i ukupnih društvenih događanja, predstavlja period stagnacije u stambenoj izgradnji. Ovaj period ostavio je traga i na postojećem stambenom fondu (neodržavanje, promena vlasništva, nedefinisana struktura upravljanja). Grade se pojedinačni, slobodnostojeći objekti, još uvek uz podršku države i prema prethodnim standardima.
Period od 2005. do 2012. godine predstavlja period vraćanja stambene izgradnje, ali i dalje na pojedinačnim lokalitetima, uglavnom kao dopuna postojećih blokova višeprodičnog stanovanja. Promene koje su nastale u ekonomskim odnosima, uslovile su i promene u izgradnji, pa su tako, naslanjajući se na nove trendove tržišne privrede, ali i promene u državnom i društvenom sistemu, potpuno ukinuta pravila izgradnje stambenih objekata kako u pogledu organizacije objekata i njihovog kvaliteta, tako i u pogledu organizacije stanova. Zbog svega toga, ne može se jasno sagledati ovaj period izgradnje i načini funkcionisanja kako društvenih prilika, porodične zajednice, tako i celokupnog stanovanja.