NEKRETNINE U OVOM DELU NOVOG SADA VREDEĆE PRAVO BOGATSTVO Sređuju se fasade u jednom od najlepših novosadskih krajeva
Obnova objekata u Almaškom kraju, najstarijem delu Novog Sada, se nastavlja i gradski Zavod za zaštitu spomenika kulture raspisao je tender za restauraciju i sanaciju fasada i krovova na 34 građevine u toj kulturno-istorijskoj celini.
Vrednost investicije još uvek nije poznata, tačnije nije objavljena na Portalu javnih nabavki, a radovi će trajati najviše 200 radnih dana, od uvođenja izvođača u posao.
Planirano je, inače, sređivanje 15 objekata u Skerlićevoj ulici (1, 2a i 2c, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 13, 15, 17 i 19), 14 u Zlatne grede (4, 11, 12, 16, 17, 18, 19, 21, 23, 27, 29, 31, 33 i 37), četiri u Ulici Milovana Vidakovića (1, 3, 4 i 6) i jednog u Aleksandra Tišme 1.
Na svim građevinama predviđeni su konzervatorsko-restauratorski i građevinsko-zanatski radovi. Kako se iz tehničke specifikacije objavljene na Portalu javnih nabavki može primetiti, to, između ostalog, podrazumeva zamenu oštećenih i degradiranih elemenata fasade, dotrajalog maltera, te restauraciju i konzervaciju vučenih malterskih profila, limarska opšivanja pojedinih fasadnih elemenata, reparaciju ulaznih kapija, rekonstrukciju krovnog pokrivača, te bojenje fasadnih površina.
„Sve površine dotrajalog i oštećenog maltera obijaju se do zdrave podloge – opeke. Novo malterisanje se izvodi isključivo fabrički spravljenim malterima, koji su po svom sastavu, tehničkim karakteristikama i svojstvima namenjeni renoviranju istorijskih objekata. Na sokli se primenjuje malter za saniranje na bazi belog cementa, visoke paropropusnosti i otpornosti na štete od soli.
Radovima je obuhvaćena i demontaža i izrada novih olučnih horizontala i vertikala sa svim pripdajućim elementima, kao i opšivanje dimnjaka i solbanaka prozora”, objasnili su iz Zavoda za zaštitu spomenika kulture u tenderskoj dokumentaciji.
Znameniti stanovnici Almaškog kraja
Osim po kartakterističnim ulicama i kućama, koje svedoče o istoriji Novog Sada, Almaški kraj poznat je i po velikom broju intelektualaca i zaslužnih građana, kao što su porodice Hadži, Laza Kostić, Đura Daničića, Jovan Jovanović Zmaj, Zaharije Orfelin, u čiju će čast na uglu Skerlićeve i Ulice zlatne grede biti postavljeno skulpturalno delo u obliku peščanog sata sa elementima koji prikazuju život i stvaralaštvo tog srpskog pisca i prosvetitelja.
Osim toga, bista Save Vukosavljeva trebalo bi da bude postavljena na uređenoj površini na Trgu tog poznatog muzičkog pedagoga, dirigenta i kompozitora. Nije zgoreg napomenuti da su inicijative za postavljanje spomen obeležja potekle od Udruženja građana „Almašani“.
Almaški kraj značajan je zbog sačuvane celovitosti istorijske urbane matrice, dokumentovanja arhitektonskih i istorijsko-umetničkih vrednosti slojevitog graditeljskog nasleđa, različitih stilskih i oblikovnih odlika, kao i očuvanog kontinuiteta nastanjivanja, privrednog, naučnog, kulturnog, duhovnog i društvenog života u Vojvodini. Upravo iz tog razloga je Odlukom Vlade Republike Srbije utvrđen za prostornu kulturno-istorijsku celinu, a planom generalne regulacije na tom prostoru predviđene su manje izmene i to uglavnom infrastrukture.
Paralelno s obnovom objekata u najstarijem delu Novog Sada odvija se rekonstrukcija infrastrukture, vodovoda, kanalizacije, javne rasvete, saobraćajnih površina i parterno uređenje. Prvom fazom radova obuhvaćene su ulice Zlatne grede, Skerlićeva, Milovana Vidakovića, kao i deo ulica Save Vukovića, Đorđa Jovanovića i Nikole Pašića, te ugao Zlatne grede i Skerlićeve.
Obnova Almaškog kraja višegodišnji je projekat za koji je najavljeno da će trajati između pet i sedam godina. Predviđena je rekonstrukcija ukupno 600 kuća, kao i infrastrukture, parterno i pejzažno uređenje u dvadesetak ulica, u blokovima između Kosovske, Almaške, Pašićeve i Temerinske ulice. Urbanističko-arhitektonskim projektom uređenja Almaškog kraja, obuhvaćen je inače prostor površine oko 22,58 hektara.
Ponude na tender Zavoda za zaštitu spomenika kulture za restauraciju i sanaciju fasada i krovova na 34 objekta podnose se do 5. decembra, nakon čega će biti doneta odluka o dodeli ugovora ili obustavi postupka.
Jovana Vukašinović
Foto: F. Bakić
Istorijska priča
Almaški kraj nalazi se u jugoistočnom delu Novog Sada, i nastao je između 1716. i 1718. godine, kada su se stanovnici sela Almaš naselili u neposrednoj blizini Petrovaradinskog šanca. Područje koje su naselili bilo je močvarno, ispresecano barama i rukavcima.
Prvobitne ulice, glavni potesi uočljivi su na mapi grada iz 1745. godine, dok su ostale ulice, koje su predstavljale uske prolaze na ostrvima između, formirane tokom 19. veka. Na planu grada iz 1877. godine, pa do danas očuvana je nepravilna urbana matrica i parcelacija. Prostorno kulturno-istorijsku celinu karakterišu krivudave, uske ulice promenljive širine, koja su posledica gradnje objekata na „suvim” gredama.
Interesantno je to da prostor nema centar, već proširenja koja predstavljaju trgove na kojima su se Almašani okupljali. U okviru prostora kulturno-istorijske celine nalaze se spomenici kulture - Srpska pravoslavna crkva Sveta Tri jerarha, Almaška crkva i zgrada Matice srpske.
