OBELEŽENO STO GODINA ORGANIZOVANOG PLANINARSTVA U VOJVODINI: Vek za ponos i putokaz za budućnost

Pred mnogobrojnim planinarima i prijateljima održan je prigodan program, uz pesme dečjeg hora „Bajićevi slavuji“ Muzičke škole „Isidor Bajić“ i obraćanje predsednika PSV Milana Mirkovića i njegovih prethodnika, Milana Breberine koji je govorio o istorijatu i Miodraga Miće Jovovića, jednog od glavnih pokretača organizovanog visokogorstva i prvih vojvođanskih ekspedicija, koji se osvrnuo na najznačajnije uspone na najviše vrhove sveta, među kojima je i Mont Everest. 

Po rečima Milana Breberine, Dušan Spirta, rodom iz Kovilja, je postavio temelje organizovanog planinarstva u Vojvodini pošto je 1903. godine po povratku sa studija u Gracu, gde se upoznao s planinarenjem, okupio oko sebe ugledne ljude Novog Sada i organizovao izlete na Frušku goru. 

Potom je grupa od 13 planinara na čelu sa Ignjatom Pavlasom 6. maja 1924. godine kod izvora Masna ćupa blizu Bukovca odlučila da osnuje prvu samostalnu planinarsku organizaciju na teritoriji Vojvodine – Planinarsko društvo „Fruška gora” i to se smatra početkom istorije organizovanog planinarstva u Vojvodini. PSV je sledbenik aktivnosti tog društva, čiji je prvi predsednik bio Pavlas. 

– Uprkos ravnici koja ih okružuje, Vojvođani neguju bogatu planinarsku tradiciju. Danas u Planinarskom savezu Vojvodine imamo 28 osnovnih planinarskih organizacija sa više od 3.000 članova, što čini oko 15 odsto ukupnog broja članova Planinarskog saveza Srbije, uz napomenu da je na teritoriji Vojvodine registrovano još nekoliko planinarskih sportskih udruženja koja ostvaruju članstvo u Planinarskom savezu Srbije ali ne i u Planinarskom savezu Vojvodine, i kao takva objektivno učestvuju u razvoju planinarstva u Vojvodini – istakao je predsednik PSV Milan Mirković govoreći o sadašnjim prilikama.

Vojvodina je iznedrila neke od najuspešnijih srpskih visokogoraca – od osamnaest planinara iz Srbije koji su se popeli na neki od vrhova iznad 8.000 metara nadmorske visine, šest ih je iz vojvođanskih društava. 

– Naši planinari su samo u toku prošle godine izvršili više od 100 visokogorskih uspona na vrhove preko 3.500 metara u Evropi, Africi i Aziji, a iako još uvek nije obrađena statistika za ovu godinu, već sada se može reći da će taj broj biti nadmašen. Posebno je značajan podatak da ovakav tip planinarskih akcija nije rezervisan samo za velike klubove, već ih uspešno realizuju i društva iz manjih sredina – dodao je Mirković. 

Vojvođanski klubovi su u godinu značajnog jubileja ušli sa velikim uspesima u raznim disciplinama planinarstva, pogotovo u trekingu u kom su državni prvaci, planinskom trčanju, sportskom penjanju na prirodnoj steni, penjanju u ledu, draj tulingu i alpinizmu, pa i rogejningu, a teže tome da se ti uspesi u budućnosti održe, pa i nadmaše. U narednom periodu planira se dalji razvoj planinarstva u Vojvodini, kroz aktivnosti komisija PSV i pojedinaca, naslednika onih koji su to činili prethodnih sto godina. 

Povodom jubileja izdata je i knjiga „Znameniti planinari Vojvodine” koju su priredili Borivoje Veljković i Milivoj Erdeljan.

Od Akonkagve do Mont Everesta

O vrhunskim podvizima vojvođanskih visokogoraca i alpinista govorio je i sam učesnik nekih od najzahtevnijih ekspedicija Miodrag Jovović, istakavši na početku Tibora Sekelja (Subotica), prvog Jugoslovena na najvišem vrhu Južne Amerike, Akonkagvi (6.962 mnv) na Andima davne 1944. godine. Do danas se još 25 planinara iz Vojvodine popelo na taj vrh. 

– Prvi je srpsku trobojku na vrh sveta, Mont Everest na 8.848 metara, razapeo Iso Planić, član „Spartaka“ iz Subotice 2005. godine – rekao je Miodrag Jovović. – Pre njega je 2000. bio Dragan Jaćimović, prvi Srbin na Everestu, ali s jugoslovenskom zastavom. Imali smo uspone iznad 8.000 metara na Himalajima na Čo Ojo, Manaslu, Šišapangmu, te na Gašerbrum 1 i 2 i Broud Pik na Karakorumu. 

Kročilo se na najviši vrh Severne Amerike, Denali (6.194), najviši vrh Afrike Uhuru Pik na Kilimandžaru (5.695), Barunce (7.129) i Ama Dablan (6.812) na Himalajima, vrh Lenjin na Pamiru (7.134), Ohos del Salado na Andima (6.893), krov Evrope Zapadni Elbrus na Kavkazu (5.642), Mon Blan na Alpima (4.810).

Kategorisani sportisti

Veoma značajan podatak je i da u godini velikog jubileja imamo i kategorisane sportiste i stipendiste Ministarstva sporta iz redova vojvođanskih planinarskih društava, koji zaslužuju da se pomenu i poimence. To su: Nora Bognar, članica Planinarsko-sportskog kluba Spartak iz Subotice; Antonina Brdarić iz Sportsko-penjačkog kluba Pentrax iz Iđoša, kao zaslužni sportisti; i Sara Pirnat, članica Planinarsko-sportskog kluba Spartak iz Subotice, kao sportista međunarodnog ranga.

Nastavak razvoja planinarstva u Vojvodini

U narednom periodu planira se dalji razvoj planinarskog sporta u Vojvodini, kroz različite aktivnosti komisija Planinarskog saveza Vojvodine, među kojima su:

- održavanje tradicionalnih planinarskih akcija, od kojih neke u narednoj godini obeležavaju i značajne jubileje;

- uređivanje planinarskih staza, naročito takozvanih tradicionalnih staza na Fruškoj gori, koje su direktna zaostavština Planinarskog društva „Fruška gora” iz dvadesetih i tridesetih godina prošlog veka, što će biti urađeno u saradnji sa Nacionalnim parkom Fruška gora, kao i uređenje Fruškogorske transverzale, koja će u 2026. godini obeležiti punih 70 godina od osnivanja;

- uređivanje terena za sportsko penjanje i alpinističkih vežbališta na prirodnoj steni,  Fruškoj gori i Vršačkim planinama, kao i na veštačkim stenama u Novom Sadu i Subotici;

- realizaciju takmičenja u planinarskom trekingu u okviru Vojvođanske treking lige, kao i u planinarskoj orijentaciji;

- i posebno realizaciju planinarskih akcija namenjenih deci i mladima

K. Bugarski