STARI SJAJ U NOVOM RUHU Obnovljena kuća Janka Čmelika uskoro otvorena za posete, evo šta ćete sve moći ovde da vidite

U minula dva meseca urađena je završna faza na projektu „Pazova kuća za nas”, odnosno, konzervacija, restauracija i revitalizacija kuće narodnog heroja Janka Čmelika.

- Do sada su urađene tri faze radova: krovopokrivački, zidarski, molerski, farbarski, vodovodni, stolarski, elektroinstalacioni, keramički, limarski, radovi na dvorištu, vajatu i ambaru. Prva faza radova započeta je 2021. godine – kažu u TO Stara Pazova.

Opština Stara Pazova je na predlog Turističke organizacije opštine tog mesta i ove godine učestvovala na konkursu za finansiranje i sufinansirenje projekata u oblasti zaštite i očuvanja kulturnog nasleđa kod Pokrajinskog sekretarijata za kulturu, javno informisanje i odnose s verskim zajednicama. Tom prilikom odobreno je 2,5 miliona dinara, a ostatak od 724.018 dinara za rekonstrukciju kuće obezbezbedila je Opština Stara Pazova.

U saradnji sa Zavičajnim muzejom u Rumi, a pod pokroviteljstvom Ministarstva kulture i informisanja Republike Srbije oformljena je  2020. godine Zavičajna zbirka u okviru kuće Narodnog heroja.

- Memorijalni muzej u pomenutoj kući postojao je od 1969. godine, a nakon više od 30 godina ponovo je otvoren za javnost i izložbena postavka je obnovljena i proširena. Pored postavke vezane za život i narodnooslobodilačku borbu, u objektu se nalazi i etnološka postavka vezana za život staropazovačkih Slovaka i Srba starosedelaca, a sama zbirka broji više od 3.500 artefakta. Ukupno ima sedam prostorija. Celokupna postavka je stalna i predstavlja deo turističke ponude opštine Stara Pazova – pojasnili su u toj ustanovi.

Narodni heroj Janko Čmelik rodio se u toj kući u ulici koja danas nosi njegovo ime, na broju 62. Sagrađena je u prvoj polovini 20. veka i predstavlja tip seoske arhitekture. Na osnovu Odluke Zavoda za zaštitu i naučno proučavanje spomenika kulture ovaj objekat predstavlja nepokretno kulturno dobro od značaja i stavlja se pod zaštitu države 4. marta 1950. godine, kako bi se sačuvala uspomena na ovog prvoborca narodnog ustanka. Na objektu sa ulične strane postavljena je zvezda petokraka crvene boje ispod koje je crna mermerna ploča sa natpisom da je Čmelik tu živeo.

On potiče iz siromašne seljačke porodice. Završio je četiri razreda osnovne škole, a kasnije i tri razreda večernje škole. Bavio se zemljoradnjom i vinogradarstvom. Uživao je ugled naprednog poljoprivrednika i domaćina. Bio je aktivan u Slovačkoj čitaonici, a jedno vreme je bio i sekretar tadašnje podružnice Slovačkog narodnog doma, gde se okupljala radnička i seoska omladina.

- Novembra 1941. godine pao je u ruke ustašama, posle velike provale. Ranjen je u pokušaju bekstva, mučen najpre u pazovačkom zatvoru i bolnici, jer su mu ustaški agenti pucali u tek zaraslu ranu, a zatim u zatvoru, sve do streljanja 12. maja 1942. godine u Sremskoj Mitrovici. Izmučenog, na streljanje su ga doneli na nosilima. Uprkos tome držao se herojski.  Za narodnog heroja Jugoslavije proglašen je 25. oktobra 1943. godine – pojasnili su TO Stara Pazova.

Danas njegovo ime nosi osnovna škola i poznato slovačko kulturno umetničko društvo u tom mestu.

S. A. Ilić