ISTORIJA NOVINARSTVA U ZRENJANINU VEZANA ZA GUSTAVA LAUKU Urednik u Aleji velikana

Jedan od najobrazovanijih ljudi grada u drugoj polovini 19. veka, Gustav Lauka, bio je novinar i urednik prvog gradskog lista na mađarskom jeziku „Torontal“. Ovaj nedeljnik uređivao je punih deset godina.

Lauka je rođen 1818. godine u mađarskom mestu Vitka, da bi se mnogo kasnije doselio u tadašnji Veliki Bečkerek. Prema nekim istorijskim izvorima, u ovaj grad je došao 1882. godine, nakon što je imenovan za pomoćnog arhivara Tornotalske županije. Istoričari navode da je veoma brzo postao popularan u krugovima lokalnih vlasti, aristokratije i građanstva. A tek što je stigao u grad, već je počeo da uređuje nedeljnik „Torontal”.

„Torontal“, čiji prvi broj je izašao 1872. godine, drugi je štampani medij koji se pojavio u Velikom Bečkereku. Pionir je bio „Gros Bečkerek Vohenblat“, nedeljnik na nemačkom jeziku, koji se prvi put pred čitaocima našao 1851. godine. A 1887. iz štampe je izašao „Glas“, prvi gradski list na srpskom jeziku.

Za Lauku, koji je „Torontal“ uređivao jednu deceniju, sve dok iz nedeljnika nije prešao na dnevno izdanje, istoričari kažu da je zaslužan i za pokretanje glasila „Pilango“ („Leptir“), čiji je cilj bio prikupljanje priloga za izgradnju sirotišta u Velikom Bečkereku. Koliko je Gustav Lauka bio značajan za istoriju grada govori i to što postoji njegova spomen-bista u Aleji velikana, u Karađorđevom parku, a njegov portret, koji se i danas čuva u stalnoj postavci Narodnog muzeja Zrenjanin, naslikao je čuveni zrenjaninski slikar Tivadar Vanjek.

U Ulici Stevice Jovanovića, u zrenjaninskom naselju Mala Amerika, nalazi se kuća u kojoj je živeo Lauka, sve do svoje smrti, 1902. godine. O tome svedoči i spomen-ploča postavljena na fasadi ovog stambenog objekta. Na njoj piše: „U ovoj kući je živeo, stvarao i umro Gustav Lauka, poznati mađarski pesnik i humorista“.

Inače, ostaće zabeleženo da su Laukinoj sahrani prisustvovali brojni ugledni građani tog vremena. Od njega su se oprostili predstavnici Torontalske županije, verskih zajednica, pa čak i vojske.

Tekst i foto: Ž. Balaban