Seoski i salašarski domovi kulture ponovo okupljaju ljude

Narečeni poslanik je prošao kroz „toplog zeca“ kao komuno-nostalgičar, a seoski domovi kulture prepušteni su tužnoj sudbini.

Godine su prolazile, a kako je kod žitelja sela i salaša kao poreskih obveznika u somborskom ataru raslo nezadovoljstvo zbog propadanja njihovih domova kulture kao mikro-centara njihovog socijalnog života, ovdašnja lokalna samouprava je shvatila da mora nešto da učini po tom pitanju. Poseban problem je bila činjenica da je najveći broj ovakvih objekata predstavljao zapravo svojevremeno nacionalizovanu imovinu samih predratno imućnijih seljaka i salašara, pa ih je proces novoveke restitucije često po slovu zakona vraćao u ruke pređašnjih vlasnika. Kako bi „premostili“ ovaj problem u lokalnoj samoupravi su pribegli preimenovanju negdanjih seoskih i salašarskih osnovnih škola, sada opustelih i bez đaka, u domove kulture. Na ovaj način su ovu ustanovu dobili salašari Nenadića i oni na Bezdanskom putu, dok je u možda najvitalnijoj grupi somborskih salaša, Gradini, isti recept primenjen tek kada im se gotovo srušio zanemareni postojeći dom kulture.

Sačuvati zdanja salaških škola

Recept po kome se opustela, a često i oronula zdanja salašarskih odeljenja osnovnih škola  pretvaraju u mesta okupljanja može se primeniti u velikom broju slučajeva, pošto u somborskoj okolini postoje takve škole u Obziru, Čičovima, Biliću...Dok se ne pronađe bolje rešenje, u dogovoru sa Ministarstvom prosvete i ostalih organa vlasti neke od ovih zgrada su korišćene i za smeštaj socijalno ugroženih stanovnika putem povlašćenog zakupa, što nije nerešiv problem ako se ima volje i plana.

Poduhvati obnove seoskih i salašarskih domova kulture ipak su najviše zavisili od tamošnjih stanovnika, pa je tako iskorišten i pre sedam godina otpočet projekat buyetskog participiranja, odnosno učešća samih građana u „krojenju“ varoške kase. Glas naroda je glas Boga, rekoše davno stari Latini, pa su tako, nakon anketiranja i glasanja samih žitelja, ulaganjem iz gradskog buyeta obnovljeni veliki domovi kulture u Staparu i Stanišiću, dok su nešto drugačijim putem, putem građanske inicijative na koju se nije oglušila lokalna samouprava, krenuli stanovnici salaškog naselja Gradina, kako bi dobili novi Dom kulture.

Tako su u zaustavnom vremenu ove kalendarske godine meštani ovog prigradskog naselja konačno dobili novi zajednički prostor za svoja okupljanja i organizovanje različitih aktivnosti, od kulturno-umetničkih manifestacija do stručnih predavanja. Koliko to znači ovdašnjim salašarima dovoljno govori činjenica da se radi o možda i najvitalnijem naselju u kojem pored mnogo mladih poljoprivrednika rešenih da ne napuštaju vekovna ognjišta svojih predaka, ima već i puno njihovih potomaka, školske dece.

Originalna, urušena zgrada Doma kulture pre nekoliko godina je u potpunosti uklonjena kako ne bi predstavljala opasnost, a novi Dom kulture Gradina je dobila renoviranjem zgrade „stare škole“. Postignuto je to udruženim snagama stanovnika ovog naselja i Grada Sombora, koji je prihvatio iničijativu i  uložio 8.000.000 dinara za obnovu. Radovi su tekli u nekoliko faza, pa je tako prvo izvršena popravka krova i zamena stolarije, tokom koje su zamenjene krovne letve, vraćen krovni pokrivač, postavljeni su novi oluci, a dotrajali prozori zamenjeni sa novom PVC stolarijom. Zatim su urađeni građevinsko-zanatski radovi u unutrašnjim prostorijama, instalacije vodovoda i kanalizacije i elektroinstalaterski radovi, a u poslednjoj fazi renoviranja uređena je velika sala, spoljašnja fasada i izrada betonske staze oko objekta, čime su Gradinci zadali „domaći zadatak“ žiteljima ostalih sela i salaša kojima objektivno nedostaju zajednički prostori za okupljanje.

M. Miljenović