Povodom kanonizacije episkopa bačog Irineja Ćirića
Hrišćanska crkva (pa u okviru nje i naša pomesna Srpska pravoslavna crkva) među brojnim svetiteljima proslavlja trojicu po imenu Irinej.
Najstariji je bio episkop rimskog Lungdunuma (današnji Lion) koji je najverovatnije mučenički postradao 202. godine u vreme progona hrišćana pod rimskim carem Septimijem Severom. Bio je klasično obrazovan, dobro je znao helensku (starogrčku) poeziju, filosofiju, a bio je i vrstan teolog, te plodan pisac. Početkom IV veka, u vreme žestokih progona hrišćana od strane cara Dioklecijana, ubijeno je mnogo visokih crkvenih dostojanstvenika od kojih je ovom prilikom najbitniji Irinej, prvi episkop velikog i važnog grada Sirmijuma, današnje Sremske Mitrovice. Oko ovog Irineja razvio se kult i u latinskom i grčkom delu hrišćanske crkve, a i most na Savi nosio je njegovo ime. Stari naziv Mačvanske Mitrovice je takođe bio Sveti Irinej.
Konačno, upravo smo ovih dana bili svedoci kanonizacije još jedne značajne istorijske ličnosti—episkopa bačkog Irineja Ćirića. Nažalost, međutim, pojedini mediji, neobavešteni, a i tendenciozno zlonamerni, poput ni po čemu dobrom poznate televizije N1 bacili su teške optužbe na račun ovog episkopa. Njihovo nepoznavanje metodologije istorijske nauke, te isključivost i crno—belo posmatranje prošlosti, učinili su da se u tom i još nekim sličnim medijima pojavljuju informacije o tome da je episkop Irinej Ćirić bio, maltene, fašista i kolaboracionista!
Na ovakve besmislice može se odgovoriti samo jednim načinom—jezikom nauke. Episkop bački Irinej Ćirić je sprovodio operaciju spašavanja iz mađarskog logora Šarvara oko 2.800 dece i 180 majki sa bebama, a u Novom Sadu je osnovana dečja bolnica za lečenje. Veliku ulogu, uz znanje i blagoslov episkopa Irineja, u ovom poduhvatu imala je i Crkvena opština Subotica, koja je bolnicu osnovala na Vodici u naselju Aleksandrovo. Postoji obimna građa sa spiskovima imena spašene dece i porodicama, kao i mestima širom Bačke, gde su ona smeštena. Dalje tokom rata Irinej Ćirić je radio i na spasavanju drugih zatočenih logoraša iz Šarvara.
U novim uslovima okupacije, episkop Irinej, kao mudar čovek, nije ni na koji način podržavao srljanje u rat i biološko ugrožavanje naroda. Stoga se kod samog regenta Mađarske admirala Mikloša Hortija zauzimao za pravoslavne Srbe, protestovao zbog žrtava zloglasne racije, a svoje je vernike, kao protivnik totalitarne komunističke ideologije, pozivao da se tom pokretu ne pridružuju. Episkop Irinej Ćirić je na posletku prihvatio 1943. godine da bude član mađarskog Sabora i stalno nastojao da položaj Srba bude što podnošljiviji.
Međutim, dolazak na vlast ideoloških prijatelja N1 i sličnih medija episkopa Irineja je načinio mučenikom. Kako nisu trpeli sveštenike, ali ni pravu srpsku elitu kao takvu, komunisti su ovog poliglotu, enciklopedijski obrazovanog čoveka, naučnika i humanitarca, proglasili neprijateljem, držali ga u kućnom pritvoru i naposletku bukvalno ubili. Nakon puštanja na slobodu jedna vrla komunistička uzdanica je štiklom u glavu udarila episkopa Irineja tokom njegove posete Odžacima, a vladika je pretrpeo i batine od njenih ideoloških saboraca, predaka današnjih autošovinista. Posle duže bolesti, između ostalog i od posledica ovakvog surovog odnosa bezbožnih vlasti vladika Irinej Ćirić je preminuo 5. aprila 1955. godine.
Istoričari oslobođeni ideoloških okvira, verni i dosledni samo nauci i istini, znaju zbog čega je episkop Irinej Ćirić kanonizovan, poštovan, kao i cela njegova ugledna porodica. Još bitnije, njegov lik i delo žive u svom onom narodu koji se sakupio da podrži svojim srcima čin uvrštavanja Svetog Irineja bačkog u red svetaca Srpske pravoslavne crkve i, kako se to crkvenim jezikom kaže, pomoli se novoprojavljenom svetitelju.
Dr Boris Stojkovski,
istoričar