Arhiv grada: Zaboravljeni uspesi i velikani NAK-a

Fudbal, koji je u to vreme bio novi sport, brzo je osvojio srca omladine, pa je već 1912. godine osnovan Novosadski telovežbački klub, zatim u martu 1914. godine “Vojvodina”, a nešto kasnije, 1920. godine jevrejska zajednica osnovala je klub “Juda Makabi”, a 1925. godine narastajuća radnička klasa „Radnički”.

Kako objašnjava direktor Istorijskog arhiva grada Petar Đurđev, Novosadski atletski klub je 1913. godine, na prostoru bivšeg biciklističkog velodroma, gde se danas nalazi stadion “Karađorđe”, priređivao prve fudbaleske utakmice, što je bio veliki podstrek za razvoj i popularizaciju tog sporta. Prilikom reparcealizacije gradskog zemljišta 1923. godine, uprava Novosadskog atletskog kluba je, najverovatnije zbog problema sa drenažom terena, rešila da izgradi novo igralište, koje se nalazilo preku puta stadiona “Karađorđe”, otprilike na prostoru koji danas povezuje Bulevar cara Lazara, Spens i TC “Promenada”, ali je porušen 1966. godine prilikom uklanjanja pružnog saobraćaja u tom delu grada.

- Nema sumnje da su naši sugrađani okupljeni oko tog kluba bili pioniri u brojnim sportskim disciplinama - kaže Đurđev. - Na igralištu NAK- a osim fudbalskog terena nalazili su se i tereni za tenis, a postojale su još sekcije za: ping-pong (stoni tenis), biciklizam, kuglanje, žensku i mušku atletiku, šah, kao i žensku sekciju za hazenu (vrsta igre loptom, slična rukometu). Postojala je i kulturno-umetnička sekcija, koja je priređivala zabave i diletantske predstave, a delovala  je i filatelistička sekcija, oko koje su se okupljali kolekcionari. Posebno je interesantno to da je NAK prvi u Novom Sadu formirao “old-boj” ekipu veterana koji su igrali egzibicione mečeve.

Slovenski deo Novog Sada je navijao za “Vojvodinu”, dok su mađarski i nemački deo grada podržavali plavo-bele. Prema rečima Đurđeva, to je rodilo rivalstvo koje je punilo stadione i crtalo nevidljive granice navijačkog pripadništva. Međutim, fudbaleri suparničkih timova bili su veliki prijatelji, složno su igrali za reprezentaciju grada i zajedno se borili za uzdizanje fudbalske igre i vaspitanje omladine putem sporta.

Najveći uspeh novosadskog fudbala u Kraljevini Jugoslaviji nisu ostvarili fudbaleri “Vojvodine” već fudbaleri NAK-a. Oni su kao prvaci Podsaveza ušli u završnicu borbe za titulu prvaka Kraljevine Jugoslavije po dvostrukom kup sistemu.

- Novosadski prvak NAK je, više nego ubedljivo, eliminisao ŽAK iz Velike Kikinde ukupnim rezultatom 7:3. U četvrtfinalu plavo-beli su elimisali “Slaviju” iz Osjeka ukupnim rezultatom 6:0, dok je u polufinalu, NAK izgubio od “Slavije” iz Sarajeva rezultatom 4:2 ali gledajući ukupne rezultate i gol razliku, Novosađani su zauzeli visoko treće mesto u državnom šampionatu 1936. godine - objašnjava Đurđev. - Bio je to vanredan uspeh tima koji je predvodio Jozef Joška Velker, kasnije legendarni fudbaler “Vojvodine”. Čvrstu odbranu je činio trojac Turzo,  Kotrba i Fric Has, koji je kasnije takođe nosio crveno-beli dres “Vojvodine”. Trener je bio čuveni Karlo Nemeš, koji je ostavio neizbirisiv trag kao trener “Vojvodine” i beogradske “Jugoslavije”. Taj uspeh plavo-belih je naveo upravu “Vojvodine” da ozbiljnije pristupi selekciji ekipe i formira takozvani “Milionerski tim” koji je mogao da pobedi bilo koju ekipu u Jugoslaviji.

Nakon završetka Drugog svetskog rata i oslobođenja 1944. godine, NAK je zbog kompromitovanosti uprave kluba bio ukinut, čime se završilo uspešno putešestvije najstarijeg sportskog društva. Đurđev napominje da je taj klub ima oveliki uticaj na sport u Novom Sadu, čak toliki da “Vojvodina” ne bi bila to što je postala, da nije bilo sjajnih fudbalera NAK- a i to se nikada ne sme zaboraviti.

S. Kovač