Naučni skup o Velikoj raciji završen posetom Čurugu

Najpre su posetili Muzej žrtava racije, koji je smešten u žitnom magacinu Branka Novakova Topalova, jednom od dva, gde je oko 500 meštana dovođeno, mučeno i kasnije ubijano, a dan danas na zidovima su vidljivi tragovi svirepih zločina. Nakon toga, položili su vence na Spomenik žrtvama racije, na nasipu pored Tise, u blizini mesta gde su hiljade žrtava pobijene i bačene pod led.

Pokrajinski ombudsman prof. dr Zoran Pavlović istakao je da je osam decenija od pogroma u Velikoj raciji događaj koji zaslužuje pažnju, ne samo od strane donosilaca odluka, nego i od onih koji rade na unapređenju i zaštiti ljudskih prava.

„Preventivnim radom možemo da učinimo jedan korak napred ka zajedničkoj budućnosti, a to je da kroz učenja iz prošlosti shvatimo šta treba sada da činimo, kako se takve stvari ne bi događale i u budućem vremenu. Dolazak u Čurug, u mesto gde se započelo sa tom policijskom akcijom, sa odmazdama, svakako želimo da skrenemo pažnju, ne samo akademskoj i stručnoj, nego i opštoj javnosti, da je to nešto o čemu moramo stalno da razgovaramo. Niko nema pravo da zaboravi, svaka žrtva ima pravo na pijetet i moramo da učinimo sve što je potrebno, da mladi ljudi budu upoznati sa tim na pravi način“, podvukao je pokrajinski zaštitnik građana.

Generalni sekretar Matice srpske dr Milan Micić kazao je da će se istoričari prava i dalje baviti racijom i da smatra da je potrebno ući u šira istraživanja, koja se tiču mađarskog okupacionog sistema u Bačkoj u periodu 1941-1944, kao i koja se tiču mera i aktivnosti koje je taj okupacioni sistem preduzimao, pre svega protiv srpskog i jevrejskog stanovništva.

„Na održanom multidisciplinarnom skupu o Velikoj raciji u Šajkaškoj govorili su istoričari prava, istoričari književnosti, a cilj skupa nije bilo samo podsećanje, nego da učesnici predstave svoje radove i da dođemo do novih saznanja o zločinu i o žrtvama, kao i o zločincima, suđenjima. Istraživanja o pogromu nisu završena, traže se dalja istraživanja koja će se ticati ljudskih sudbina, individualizacije žrtava, odnosno ljudskih sudbina pre ovog događaja i na taj način takođe treba odati dužnu poštu stradalima. Istaknuto je i da događaji iz 1942. nisu incident, u pitanju je kontinuitet zločina, koji su mađarske okupacione vlasti sprovodile na teritoriji Bačke“, objasnio je dr Micić.

Predsednik Memorijalnog društva „Racija 1942“ Božidar Vojinović rekao je da tokom cele godine održavaju pomene i mole se za žrtve, ne samo u dane kada je zločin počinjen.

„Zločin je započeo 4. januara 1942. u Čurugu, poznat kao krvav ledeni Božić. To je urađeno sa idejom okupatorske mađarske vojske, koja je počinila zločin samo zbog toga što neko nije bio iste vere i nacije kao oni. Svake godine na Badnji dan održavamo parastos i pomen žrtvama, da ne bismo došli u situaciju da drugi put sahranimo žrtve, odnosno da ih prepustimo zaboravu, a to se neće desiti dok god naše društvo postoji“, naglasio je Vojinović.

M. Rašić