Češko selo, najmanje selo u Banatu i jedino češko u Srbiji

- Selo je dugo bilo bez asfaltnog puta, što je bilo presudno za izostanak razvoja  - kaže za „Dnevnik“ predsednica Nacionalnog saveta češke nacionalne manjine Ljiljana Stehlik, dodajući da ovo selo već pola veka nema ni osnovnu školu.

Češko Selo nema prodavnicu tako da se meštani snabdevaju u obližnjoj Crvenoj Crkvi ili opštinskom sedištu - Beloj Crkvi. U selu ima školske dece, a njihov svakodnevni prevoz do škole organizuje Opština. Ovo selo ima nešto što mnoga druga nemaju, a to je upravo Etno muzej Čeha, odnosno zavičajna zbirka sa predmetima koji prikazuju dolazak Čeha na prostore Banata.

- Osim etnografske zbirke u nekoliko zasebnih prostorija organizovane su izložbene postavke. Muzej je u vlasništvu Nacionalnog saveta Čeha koji je institucija na republičkom nivou i zastupa interese Čeha u Srbiji - pojašnjava Stehlik.

U Češkom Selu nalazi se crkva posvećena Svetom Janu Nepomuku,  izgrađena 1900. godine u neogotskom stilu. Seoska slava je, takođe, posvećena ovom značajnom češkom svecu i slavi se 16. maja, a to je i Dan Nacionalnog saveta Čeha.  Ovo maleno selo ujedno je i jedino naselje u Vojvodini i Srbiji sa većinskim češkim stanovništvom.

Ohrabruje činjenica da je mladima ovo selo sve interesantnije, a posebno mladim ljudima iz Češke koji uživaju da u njemu borave. Svakog leta mladi iz udruženja sličnog našim izviđačima „Brontosauri” iz Brna, po nekoliko meseci borave u Češkom Selu, u šatorima, uživajući u prelepom prirodnom okruženju. Oni takođe realizuju projekat pod nazivom „Mala Češka iza Dunava“ i rade na dobrobit zajednice. Pokret podržava lokalne seoske zajednice i doprinosi razvoju eko turizma, te podržava  iseljeničku zajednicu i pomaže u očuvanju jedinstvenog kulturnog i prirodnog nasleđa. Posebno je zapažen zajednički rad sa meštanima na izradi velikog turističkog znaka koji sada krasi ulaz u Češko Selo.

Od biciklističkog karavana do Morane

- Nacionalni savet Čeha shvatajući značaj ovog malog sela za Čehe, kao i za kompletno okruženje, nastoji da ga raznovrsnim kulturnim dešavanjima oživi, te da osmišljavanjem raznih sadržaja, podstakne revitalizaciju sela – kaže Ljiljana Stehlik.

Sada je već odomaćeno nekoliko manifestacija, kao što su Paprikašijada, rok festival „Srpski Banat“, biciklistički karavan češko- srpskog prijateljstva, radionice inspirisane bajkama „Noć sa Andersenom”, umetničke radionice za decu i mlade, tradicionalna Morana, manifestacija ispraćaja zime i najava dolaska proleća, kao i koncerti klasične muzike u seoskoj crkvi.

- Glavna korist ovog volonterskog angažovanja mladih ne leži u materijalnoj pomoći, već u jačanju odnosa među sunarodnicima i ljudima u našoj zemlji, konkretnoj pomoći u održavanju važnih mesta u selu - priča naša sagovornica.

Češki jezik u službenoj je upotrebi jedino u opštini Bela Crkva. Nacionalni savet Čeha je upravo zahvaljujući ovoj činjenici, a u skladu zakonom, doneo odluku o utvrđivanju tradicionalnih naziva naseljenih mesta na teritoriji opštine Bela Crkva, na češkom jeziku, te je Češkom Selu vraćen i naziv Ablian. Bio je to naziv doline na koju su se pre gotovo dve stotine godina naselili češki doseljenici.

Nacionalni savet češke nacionalne manjine nastoji da se sačuvaju materijalni dokazi trajanja Čeha na prostoru Srbije kroz revitacizaciju Češkog Sela. Takođe, veoma je važno da se ukaže na značaj očuvanja nematerijalnog nasleđa Čeha, a time doprinese razvoju multikulturalnosti u ovom delu Banata.

- Zaštita duha narodnog trajanja, zaštita nasleđa i kulturne baštine, treba da bude zadatak celokupne društvene zajednice. Samo ako mladima podignemo svest o značaju svake kulture ponaosob, najbolje ćemo doprineti da se vojvođanski kulturni mozaik obogaćuje, te da se međusobno bolje upoznajemo i razumemo - zaključuje Ljiljana Stehlik.

L. Radlovački

Projekat „Zajednica u Beloj Crkvi” realizuje „Dunav produkcija”, a sufinansira Opština Bela Crkva. Stavovi u podržanom medijskom projektu ne izražavaju nužno stavove organa koji je dodelio sredstva.