Ratkovački koreni Heriberta Reha pomažu i somborskom zdravstvu

Jedan od primera dobrog u ljudima, humanosti bez obzira na cenu koju zahteva, zabeležen je svojevremeno, tokom i neposredno nakon Drugog svetskog rata u Ratkovu, jednom od sela oyačkog atara. Naime, po uzoru na ostale sredine mađarski okupatori su namerili da tamošnje Srbe, koji su do tada već vekovima živeli izmešani sa podunavskim Švabama doseljenim tokom 18 veka, deportuju u koncentracioni logor Šarvar, ali su ispred njih stali pripadnici nemačke zajednice, pa je tako sprečeno smrtonosno logorisanje Srba iz, tada, Parabuća. Dobro je vraćeno svega dve godine kasnije, kada su nadiranjem Crvene armije ovi krajevi u jesen 1944. oslobođeni od mađarske okupacije, jer je Parabuć, današnje Ratkovo, zahvaljujući upravo Srbima, bilo jedino naselje u Vojvodini u kojoj nije zabeležen ni jedan čin retorzije, ubistva bilo kojeg člana, ionako već proređene nemačke nacionalne zajednice. Kao što su Nemci, podunavske Švabe, sprečile zločin nad Srbima, tako su Manojlo Grba, Mita Grujić, Ilija i Mileta Rackov, Lazar Predić, Milan Ivančić i ini Parabućani skrivali, hranili i štitili svoje nemačke komšije. Tek kasnije, donetim državnim merama, došlo je do stradanja Nemaca iz Ratkova u logorima Gakovo i Kruševlje, nakon čega su se preostali pripadnici ove nacionalne zajednice iselili u prapostojbinu, Nemačku, ali zapamćena je uzajamna solidarnost svih Ratkovčana bez obzira na verski zakon i crkvu u kojoj su se molili. Zapamćeno i u dan-danji.

Tako već četvrt veka Udruženje „Parabuć“ iz Bad Šenborna, opštinskog središta kojem pripada i Langenbruken u koji su se iselili nemački žitelji današnjeg Ratkova, koje okuplja negdanje Parabućane i njihove potomke ne propušta da obiđe , ali i pomogne nekadašnjim suseljanima i „stari kraj“, pa je i ove godine zahvaljujući udruženju u somborsku bolnicu stigao konvoj sa humanitarnom pomoći u vidu medicinske opreme i dijagnostičkih uređaja do juče korišćenih u gradskoj bolnici  u Karlsruea, čijom vrednošću niko nije želeo da licitira, ali koja nije manja od pola miliona evra. Na čelu konvoja i potomaka Nemaca-Parabućana se ponovo našao Heribert Reh, negdanji advokat pa onda i ministar unutrašnjih poslova nemačke pokrajine Baden-Viterberg, sadašnji predsednik pokrajinskog Crvenog krsta i zašto ne reći ugledni lider badenviterberškog CDU-a, stranke Angele Merkel.

- Ja sam rođen posle Drugog svetskog rata, u Langenbrukenu, i iskren da budem od mojih roditelja Antona i Barbare nikada nisam mogao da čujem ništa o životu u Parabuću, bilo je to previše bolno za njih, mada je mati po uzoru na sve nemačke žene iz ovog kraja dugo posle rata svakodnevno nosila tradicionalnu nošnju bačkih Nemaca. Pamtim i nekadašnje tradicionalne svečanosti, koje se inače i danas održavaju u Langenrukenu na Duhove, kada su moji roditleji, ali očeve i majčine komšije oblačile narodne nošnje koje su doneli iz Parabuća, što je bilo pomalo čudno njihovim novim susedima, koji su u početku ipak malo zazirali od njih bez obzira što se radi o istom narodu. Sa druge strane ja u najmlađem uzrastu nisam imao taj osećaj pripadnosti, pa me ni ta tema progona iz Bačke nije tada interesovala pošto sam bio u potpunosti integrisan u posleratno nemačko društvo. Otac, inače šnajder, bio je svestan da nam nema napretka u novoj sredini, novim okolnostima bez obrazovanja, pa je insistirao na školovanju, tako da sam završio pravo na Univerzitetu u Hajdelbergu, a tek nakon njihove smrti, kad sam već imao gotovo tridesetak godina, počeo sam da se ineteresujem za njihov život u Parabuću, pa sam se i uključio u rad istoimenog Udruženja u Langenbrukenu u kojem je po doseljavanju iz današnjeg Ratkova od 1.900 stanovnika bilo čak 600 onih iz Parabuća.

Podunavske Švabe koje su napustile Parabuć naselile su se u Langenbruken i pored protivljenja tadašnjih američkih okupacionih vlasti, koje nisu želele da se toliki broj nemačkih porodica doseli u jedno mesto. Prvi posleratni gradonačelnik Langrenbrukena Franc Jozef Kun je bio taj ko je odobrio dolazak podunavskih Švaba i koji je pomogao da se pridošlice integrišu u nemačko društvo.

- Danas, nas potomaka ima oko 1.000 i ne propuštamo da dođemo u Vojvodinu, Srbiju, a sa nama dolaze i mladi, studenti, koji nemaju nikakve veze sa podunavskim Nemcima, ali ih interesuje ova zemlja, njena istorija i tradicija. Zbog njih uglavnom dolazimo u avgustu, kada je vrlo živahno u Novom Sadu, mnoštvo je manifestacija koje su njima interesantne, mada ne propuštaju da obiđu i kulturno-istorijske spomenike.- u dahu priča Heribert Reh, nakon skromne svečanosti povodom dolaska prvog konvoja nemačke humanitarne pomoći u somborsku bolnicu, za koji i sami članovi omanje delegacije najveće zasluge pripisuju upravo njemu i kontaktima koje ima u pokrajini Baden-Vitemberg.- Bivajući ministar unutrašnjih poslova Baden-Viterberga, pored policije, bio sam zadužen i za institucije kao što je Služba spasavanja i Crveni krst, pa smo zahvaljujući njemu i članovima Udruženja „Parabuć“ pomagali ratkovački i odžački kraj bilo da je u pitanju vrtić, ambulanta ili oprema za ovdašnje vatrogasce....- svedoči Reh o privrženosti starom kraju čak i potomaka negdanjih Parabućana nemačkog porekla, čemu je, tvrdi, doprineo i odnos samih Ratkovčana koji nikada nisu prekidali kontakt i prijateljske veze sa svojim bivšim komšijama.- Upravo su ti ljudski, prijateljski kontakti prethodili službenim političkim i ekonomskim odnosima, davno pre nego što su se zvanične institucije odlučile za približavanje naše dve zemlje i naroda. Nije bilo potrebe za približavanje sadašnjih i nekadašnjih Parabućana-Ratkovčana, jer se nisu ni u najvećem zlu postideli, bili su ljudi ma koliko ih to koštalo.- emotivno doživljava Heribert Reh međusobnu privrženost svojih parabućkih i predaka današnjih Ratkovčana.

Tekst i foto: M. Miljenović