U klupama oko 6.000 starijih od 15 godina

Obrazovanje odraslih decenijama je stalni predmet brige Uneska, Evropskog saveta, Svetske banke, Organizacije za ekonomsku saradnju i razvoj, te mnogih drugih značajnih međunarodnih institucija i fondacija, jer se ono vidi kao osnovni način demokratizacije polarizovanog i neravnomerno razvijenog sveta, uz rešavanje socijalnih i privrednih poteškoća.

Kako je navedeno u Godišnjem planu obrazovanja odraslih u Republici Srbiji za 2019. godinu, izgledi da se izbegne ovaj kamen spoticanja nisu obećavajući zbog nedovoljne razvijenosti mreže osnovnih škola koje su osposobljene za realizaciju programa Funkcionalnog osnovnog obrazovanja odraslih u odnosu na njihov broj i teritorijalnu raspoređenost.

Iako se smatra obaveznom, osnovnu školu nije završilo 13,68 odsto građana Srbije starijih od 15 godina, dok svedočanstvo o svršenoj osmoletki ima njih 20,76 odsto, što znači da je više od trećine stanovništva na liniji obrazovnog minimuma ili ispod njega, govore podaci sa poslednjeg popisa stanovništva.

Ustanove za osnovno obrazovanje odraslih namenjene su svima koji su iz bilo kog razloga prekinuli školovanje ili ga nikad nisu ni započeli. Njihov program sastoji se od tri ciklusa koji traju po jednu godinu.

Prvi, od prvog do četvrtog razreda, namenjen je sticanju osnovne funkcionalne pismenosti, dok je drugi ciklus, od petog do šestog razreda, usmeren na osnovno opšte obrazovanje, te na bazične intelektualne i društvene veštine radi unapređenja ličnog i porodičnog života, nastavka učenja, socijalne integracije i postepene tranzicije ka tržištu rada. Zato, osim uobičajenih, postoje predmeti kao što su digitalna pismenost, osnovne životne veštine, odgovorno življenje u građanskom društvu i preduzetništvo. U trećem ciklusu, od sedmog do osmog razreda, nastava je dopunjena obukama za jednostavna zanimanja, najčešće u domenu zanata.

U 2019. godini realizovana je besplatna nastava za oko 6.000 polaznika na teritoriji 16 školskih uprava, u 65 obrazovnih ustanova, za šta je iz budžeta namenjen 478.477.535,61 dinar. Uočen je blagi porast polaznika koji su nakon završetka jednog ciklusa započinjali drugi, kao i da su najbrojniji učenici trećeg ciklusa.

Na teritoriji Vojvodine u školskoj 2018/19, od devet učenika osmog razreda u somborskoj školi za odrasle do male mature stiglo je njih osam, u Subotici polovina od deset đaka, a u novosadskom „Svetom Savi” među 67 osmaka svedočanstvo je dobilo 47.

 Kada su u pitanju ostali gradovi u Republici Srbiji, po manjoj prolaznosti odskaču Mladenovac (34/14), Obrenovac (27/18), Prokuplje (39/14), Priština, gde se nastava odvija pri Radničkom univerzitetu (41/17), te beogradske škole „Đuro Salaj” (187/116) i „Braća Stamenković” (126/67).

S. Milačić