Penzioneri sve više popunjavaju radna mesta

Delom, što zbog toga što od penzije ne mogu da žive, a delom i zbog nestašice vozača na tržištu rada. Slična priča je i sa bravarima, zavarivačima, zidarima, keramičarima i drugim kadrovima kojih nema na tržištu i za koje današnji mladi nisu zainteresovani, a potrebe  poslodavaca su svakodnevne.

To samo potvrđuje činjenicu da srpski penzioneri već godinama “popunjavaju” nedostatak tražene radne snage na tržištu. Nema tačnih podataka koliko trenutno penzionera radi u Srbiji, dok u Fondu PIO procenjuju da ima oko 35.000 penzionisanih građana koji imaju prijavljen posao. Svakako da dobar deo penzionera koji radi nije prijavljen i ima dogovor sa gazdom za isplatu na ruke. Poslodavci  nemaju baš mnogo izbora: kada na tržištu radne snage nema onih kadrova koje im plaćaju moraju da uzmu penzionera i da ga plaćaju pod uslovima koje on odredi.

Problem nedostatka radne snage i penzionera koji  popunjavaju rupe na tržištu rada imaju i druge evropske države. Ovih dana slovenačka Vlada razmišlja da podstakne i motiviše veći broj nezaposlenih i penzionera da se uključe u domaće tržište rada zbog toga što zbog nedostatka radne snage Slovenija mora da uvozi strance. Prema podacima slovenačkog statističkog zavoda u Sloveniji trenutno radi oko 70.000 stranaca. Deo rešenja, po oceni slovenačkih ekonomista, jeste zapošljavanje starijih lica koji su već u penziji, a još su sposobni za rad ili imaju znanja koja se traže.

U Nemačkoj sve više poslodavaca zbog manjka radne snage zadržava svoje penzionere kao slobodne saradnike i nakon zvaničnog odlaska u penziju. Čak se nemačkim poslodavcima preporučuju mere koje bi omogućile lakše zapošljavanje penzionera kroz uvođenje fleksibilnog radnog vremena. Podaci koje je pre nekoliko dana objavio Institut za istraživanja rada nemačke pokazuju da gotovo 90 odsto nemačkih penzionera koji rade i nakon odlaska u penziju to čini zbog toga što “ uživa u svom poslu i traži kontakt s kolegama”. Istovremeno, preko 50 odsto ispitanih nemačkih penzionera navodi i finansijske razloge za ostanak u radnom odnosu i nakon odlaska u penziju. Spremnost na rad i nakon odlaska u penziju povećava se s visinom penzije. U prve tri godine nakon odlaska u penziju u Nemačkoj u nekoj vrsti radnog odnosa ostaje preko četvrtine penzionera.

Ispitivanje koje je sproveo mađarski Institut za ekonomska istraživanja pokazalo je da je u Mađarskoj petina penzionera, što je oko pola miliona, spremna da se ponovo zaposli. To istraživanje je dobra podloga Vladi Mađarske da usvoji propise prema kojim bi naredne godine njihovi penzioneri koji hoće ponovo da se zaposle bili oslobođeni poreza, osim poreza na dohodak. Na taj način će ova država, koja takođe muči muku sa nedosatkom kadrova, barem delično ublažiti problem s jedne, a s druge poboljšaće se životni starndard  dela mađarskih penzionera.

Problem nedostatka radne snage, pre svega zbog velikog odliva radno sposobnog stanovništva, ima i Hrvatska . On  je posebno došao do izražaja nakon što je ova država postala članica Evropske unije i na taj način svojim građanima “otvorila” vrata za odlazak u države u kojima su plate mnogo veće . Zbog toga ona već u nekim delatnostima koristi usluge penzionera , a već se priprema predlog da se zaposlenima produži radni vek kako bi se umanjio problem nedostatka radne snage.

Zakonskih smetnji da radno sposobni penzioneri u Srbiji i danas rade legalno nema. Naime, Zakon o PIO dozvoljava svim starosnim penzionerima da rade i da pri tom ne ugrožavaju pravo na penziju. To pravo mogu da koriste i prevremeni starosni penzioneri , jer su oni pravo na penziju ostvarili na osnovu godina radnog staža . Često se događa da penzioneri ispune uslov u pogledu radnog odnosno penzijskog staža – 40 godina, ali da su mlađi od 65 godina , pa samim tim još uvek se ubrajaju u kategoriju radno sposobnih lica. U isto vreme invalidski penzioneri nemaju pravo da rade nakon što su se penzionisali, dok je kod porodičnih penzionera ta mogućnost ograničena i zavisi od prosečne zarade u Srbiji. 

Kako je prosečna penzija u Srbiji 24.978 dinara, a nekoliko stotina hiljada ima manje od tog iznosa, potreba mnogih penzionera za dodatnim radom je i te kako prisutna. Tim pre što podaci pokazuju da skoro 60 odsto penzionera i sa malim penzijama izdržava decu pa i unučad.  Kada bi se penzioneri koji već sada rade na raznim poslovima na crno “uveli” u legalu korist bi imala i država ali i oni sami.

Ljubinka Malešević