Iz vazduha i sa zemlje na krvopije

Iz vazduha su obuhvaćene zaštitne zone uz Dunav u Novom Sadu i opštini Beočin, dok je ostatak teritorije obuhvaćen tretmanima sa zemlje. Iz „Ciklonizacije” podsećaju na to da akcija traje tokom cele sezone, a da su ove godine prvi tretmani izvedeni već u aprilu, zbog specifičnih vremenskih uslova. Komarci se uništavaju larvicidima, biološkim i hemijskim preparatima, a tretmani se izvode protiv odraslih komaraca iz vazduha, sa zemlje i s vode.

Vodeći računa o zdravlju građana i uvažavajući činjenicu da je u našoj zemlji od 2012. godine i zvanično registrovana zaraženost komaraca virusom Zapadnog Nila, Novi Sad je jedan od retkih gradova koji izdvaja i resurse za kontinuirano praćenje brojnosti i zaraženosti komaraca tokom cele sezone i na teritoriji celog grada. „Ciklonizacija”, u saradnji s gradskom upravom i Institutom za javno zdravlje Vojvodine, redovno tokom sezone šalje uzorke komaraca na analizu.

Iako se zaraženi komarci obično očekuju tek u drugoj polovini jula, a prvi slučajevi oboljevanju ljudi u avgustu, ove godine su detektovani već u uzorcima iz druge polovine juna. Očigledno je da izmenjeni vremenski uslovi koje beležimo ove godine – vrelo proleće, a potom kišno, ali toplo leto, pogoduju bržem ravoju virusa, i kod ptica kao rezervoara i kod komaraca kao njegovog prenosnika na ljude. Takođe, moguće je da rezervoar virusa nisu više samo ptice selice već da se on odomaćio i kod ptica na ovom prostoru, navode iz „Ciklonizacije”.

Jedina efikasna zaštita stanovništva je sistematsko suzbijanje komaraca i držanje njihove brojnosti ispod kritičnog nivoa. Zato se, bar kada je reč o gradu Novom Sadu, bez obzira  da li je reč o mestima na kojima su pronađeni zaraženi komarci, tretmani izvode konktinurano na svim lokacijama čim monitoring pokaže povećanu brojnost komaraca, podsećaju iz „Ciklonizacije”.

Za slučajeve groznice Zapadnog Nila registrovane u Srbiji nije kriv tigrasti komarac, kako se u početku pogrešno navodilo. Naučne studije odavno su dokazale da je prenosnik virusa Zapadnog Nila u Evropi i Severnoj Americi komarac culedž, u našem slučaju culedž pipiens, kojeg kod nas zovemo urbani ili kućni, a čija su staništa kanali, bare, manje vodene površine, dvorišta i vlažni podrumi.

Prateći tendenciju promenjenih klimatskih uslova i poštujući rane najave stručnjaka o potencijalnoj opasnosti od virusa Zapadniog Nila, u „Ciklonizaciji“ su još pre desetak godina počeli da uvode najmodernije sisteme zaštite zdravlja građana od komaraca. Tako je prethodnih godina u upotrebu uveden jedinstveni Geografski informacioni sistem, a uz pomoć helikoptera, aviona i bespilotnih letelica opremljenih GPS sistemima, HD kamerama i laserskim instrumentima, mapirana su potencijalna izvorišta komaraca. To „Ciklonizaciji“ omogućava da deluje preventivno u fazi larvi i ne dopusti razvoj velike brojnosti komaraca.

„Tome smo dodali i tretmane biološkim preparatima iz helikoptera, nova amfibijska vozila koja omogućavaju tretmane na nepristupačnim terenima i standardne tretmane sa zemlje iz ULV generatora. Koliko je taj sistem efikasan pokazalo se u nekoliko prethodnih sezona u kojima su Novosađani, uprkos idealnim uslovima za razvoj komaraca (česte smene kišnih i toplih perioda, česte oscilacije vodostaja Dunava, razgranata kanalska mreža, blizina Koviljskog rita i Fruške gore) imali mnogo manje problema s komarcima od drugih žitelja u regionu“, navode iz „Ciklonizacije“.

Razmnožavanje tog komarca u svojim dvorištima građani mogu sprečiti. Potrebno je da tokom sezone jedanput nedeljno potpuno isprazne kofe u kojima čuvaju vodu, uklone stare gume, konzerve, tegle i sve ostale predmete u kojima se zadržava voda pogodna za razvoj larvi komaraca, da stave mreže na ventilacione otvore i poboljšaju zaptivanje šahtova septičkih jama i kišnjičara. Preporuke je i da se kanali čiste od korova i otpadaka da bi bili protočni, a voda u njima čista, kao i da se jedanput godišnje proveri da li su vertikale i drugi delovi oluka zapušeni opalim lišćem ili drugim materijalom. I male površine vode dovoljne su za veliku produkciju komaraca. Iz jedne čaše ili konzerve s vodom koja tokom sezone stoji u dvorištu može se izleći čak 300 komaraca za samo sedam dana. Nije naodmet da se pridržavaju opštih mera u borbi protiv komaraca, a to podrazumeva da u večernjim i ranim jutarnjim satima kada izlaze u prirodu nose duge rukave i duge nogavice, kao i da koriste repalente koji odbijaju komarce.

Po podacima Instituta za javno zdravlje Srbije „Dr Milan Jovanović Batut”, ove godine je do 10. jula registrovano je 11 obolelih od groznice Zapadnog Nila. Reč je o osam muškaraca i tri žene, starosti od 43 do 83 godine. Oboleli su iz Južnobanatskog okruga (pet), Beograda (četiri), Južnobačkog okruga (jedan) i Podunavskog okruga (jedan).

Od 2012. godine do 2017. godine u Srbiji su registrovana 574 slučaja groznice Zapadnog Nila, a umrla je 61 osoba. Većina inficiranih virusom Zapadnog Nila nema nikakve simptome, dok manji broj zaraženih ima simptome slične gripu. Po navodima lekara, kod manje od jedan odsto zaraženih javljaju se meningitis i encefalitis.

A. Brzak