Svakog dana jedna žena umre, a četiri obole od raka materice
BEOGRAD: U Beogradu je održan regionalni stručni sastanak na temu prevencije oboljenja izazvanih HP virusom u organizaciji Instituta za javno zdravlje Srbije „DR Milan Jovanović Batut“, a državni sekretar u Ministarstvu zdravlja, Meho Mahmutović je istakao da prevencija raka grlića materice prepoznata kao jedan od priorteta u radu tog resora.
Na osnovu procena Međunarodne agencije za istraživanje raka (IARC) i Evropske mreže registara za rak (ENCR), Srbija se nalazi u grupi evropskih zemalja s najvišim stopama obolevanja i umiranja od raka grlića materice.
Kada je reč o obolevanju, Srbija je na četvrtom mestu u Evropi, posle Rumunije, Litvanije i Bugarske.
Naša zemlja se po umiranju od ove vrste raka kod žena nalazi na trećem mestu u Evropi, posle Rumunije i Moldavije. Rak grlića materice je ozbiljan javnozdravstveni problem u Srbiji.
Rizik za nastanak ovog oboljenja u našoj zemlji u odnosu na druge evropske zemlje je viši i iznosi 26 na 100.000 žena.
Više od 400 žena godišnje izgubi život od ove vrste raka, a rizik od umiranja je dvostruko viši u odnosu na većinu drugih evropskih zemalja i iznosi osam na 100.000 žena.
U Srbiji svakog dana četiri žene obole i jedna umre od ove vrste raka koji se može sprečiti, otkriti na vreme i efikasno lečiti.
Infekcije izazvane humanim papiloma virusima smatraju se najrasprostranjenijim u svetu. Procenjuje se da je oko 80 odsto seksualno aktivne populacije zaraženo nekom vrstom ovog virusa.
HPV se prenosi direktnim kontaktom sa zaraženom kožom i sluzokožom, najčešće tokom seksualnog odnosa. Postoji preko 130 tipova HPV, koji mogu uzrokovati infekcije, pre svega genitalnog sistema kod ljudi.
HPV su vrlo infektivni, a neki od njih mogu uzrokovati rak grlića materice, anusa, vagine, vulve, penisa, korena jezika, krajnika i usno-ždrelnog dela usta.
Pored HPV infekcije, u malignoj transformaciji tkiva često učestvuju i kofaktori, kao što su upotreba duvana, ultraljubičasto zračenje i slab imunitet.
U Republici Srbiji prema Pravilniku o imunizaciji i Programu imunizacije stanovništva protiv određenih zaraznih bolesti preporučena je imunizacija protiv oboljenja izazvanih humanim papiloma virusima kod dece starije od devet godina, pre prvih seksualnih odnosa, a prevenstveno kod devojčica šestih razreda osnovnih škola.
Aktivna imunizacija sprovodiće se sa potrebnim brojem doza, zavisno od vrste vakcine i uzrasta u kojem se daje. Program vakcinacije protiv HPV-a je implementiran u većini zemalja Evropske unije (EU). Ukupno 19 od 28 zemalja EU, kao i Norveška i Island, uvelo je rutinske programe imunizacije protiv HPV-a.
Desetogodišnje iskustvo u tim zemljama je pokazalo da ova visoko bezbedna i efektivna vakcina smanjuje učestalost genitalnih kondiloma i prekan-ceroznih promena na grliću materice više od 90 odsto.
U svim zemljama u kojima je proces imunizacije protiv HPV-a otpočeo, nosioci zdrav-stvene politike ističu da sekundarna prevencija i dalje ostaje komplementarna mera za rano otkrivanje raka grlića materice, najčešće testiranjem cervikalnog brisa primenom PAPA testa, kod žena uzrasta 25-64 godina jednom u tri godine.
Srbija je 2012. godine započela postepeno uvođenje organizovanog skrining programa za rano otkrivanje raka grlića materice, koji je dostupan svim ženama starosti od 25 do 64 godine. Trenutno je u trećoj godini drugog trogodišnjeg ciklusa skrininga koji će trajati do kraja 2018. godine.
Prema podacima prvog ciklusa sprovođenja ovog programa na teritoriji 17 opština u Srbiji na pregled su pozvane 334.242 žene, što čini 56,1 odsto ciljne populacije u tim opštinama.
Zahvaljujući tome što su se odazvale na poziv svog doma zdravlja, kod 11.740 žena, koje nisu imale nikakve tegobe, otkrivanjem na vreme sprečen je dalji tok maligne bolesti.