Prekogranična saradnja istorijskog arhiva Sente i Opustasera
SENTA: Istorijski arhiv iz Sente, koji delatnost obavlja za područje opština Senta, Ada, Kanjiža, Bečej i Srbobran, započeo je realizaciju projekta prekogranične saradnje „Živi arhivi – relikvije zajedničkog kulturnog nasleđa“ u okviru IPA programa prekogranične saradnje Mađarska-Srbija.
U projektu vrednom 205.000 evra, od čega 174.300 evra finansira Evropska unija, Istorijski arhiv Sente realizuje programe vredne 92.000 evra, dok preostali deo realizuje partner Nacionalni istorijski spomen-park Opustaser u Mađarskoj.
Direktori Istorijskog arhiva Sente Ištvan Fodor i Nacionalnog istorijskog spomen parka Opustaser Peter Kertes na svečanom otvaranju projekta u četvrtak u Opustaseru, naglasili su da je glavni cilj istraživanje i prikupljanje onih delova kulturne baštine koji imaju iste korene na obe strane granice u Mađarskoj i Srbiji i povezju ih. Žele se istražiti i prezentovati do sada nedovoljno dokumentovane istorijske i agrarne vrednosti iz prošlosti područja na jugu Mađarske i severnog dela Vojvodine u Srbiji, krajem 19. i početkom 20.veka, kojima do sada nije poklonjena dovoljna pažnja.
- Istraživanja će obaviti arhivisti, etnografi i istoričari, a obrađene teme biće prikazane na raznim manifestacijama, kao i kroz izdavanje knjiga i promotivnih materijala, a za omladinu i u okviru letnjih kampova. Do sada neobrađeni i nepublikovani dokumenti, nakon stručne obrade, obezbediće naučnu podlogu za upoznavanje društvenog položaja i posebnosti regije u oblasti poljoprivrede i industrije – rekao je Ištvan Fodor.
Predsednik Nacionalnog saveta mađarske nacionalne manjine u Srbiji Jene Hajnal istakao izuzetan značaj programa prekogranične saradnje, a da je projekat „Živi arhivi – relikvije zajendičkog kulturnog nasleđa“ bitan jer Istorijski arhiv u Senti ima partnera kakvog retko može da nađe. U realizaciji projekta će se obaviti značajan istraživački rad za šta postoje svi uslovi, pre svega iz oblasti agrara i tradicija, da bi se ona mogla koristiti od strane nacionalne zajednice Mađara sa obe strane granice, a biće dostupna za edukaciju mladih i turistima - kaže Hajnal.
Pored istraživačkog rada u arhivima u Segedinu, Senti i Subotici, koji će poslužiti za formiranje baze podataka i njenu prezentaciju na posebnoj internet stranici, ona će se naći između korica četiri krnjige u kojima će se prikazati istorijske i opšte privredne specifičnosti regiona krajem 19. veka. Formiraće se i putujuća izložba koja će na srpskom i mađarskom prikazati istraživački rad i druge rezultate na projektu, sa posebnim osvrtom na restauriranje satrih poljoprivrednih mašina. Naime, u Opustaseru gde su stare poljoprivredne mašine već decenijama na otvorenom prostoru u okviru Nacionalno istorijskog spomen parka, izgradiće se objekti za smeštaj i obaviti restauracija poljoprivrednih mašina.
U Opustaseru se nalazi vredna zbirka poljoprivrednih mašina, koje su pretrpele dosta oštećenja zbog nedostatka pokrivenog zatvorenog izložbenog prostora. Na drvenim delovima vidljivi su tragovi truljenja, a i metalne nagriza korozija i zub vremena. Predviđeno je da se u okviru ovog projekta stare poljoprivredne mašine obnove i smeste u novoizgrađeni izložbeni prostor, a takođe će se sastaviti zbirka koja će služiti kao vodič za prikazivanje starih poljoprivrednih mašina i alata. Započeti projekat prekogranične saradnje Istorijskog arhiva Sente i partnera iz Opustasera treba da se završi u februaru 2020. godine.
M. Mitrović