Sedokosi nadničari izdržavaju decu i unuke
Mada bi starijim osobama nakon odrađenog višedecenijskog radnog veka i godina koje imaju u penziji trebao odmor, zbog malih penzija, nemaština ih tera na rad i pod stare dane. Pošto gotovo polovina najstarijih danas od svojih penzija izdržava ne samo decu već i unučad, ali i zbog toga što od novca koji mesečno dobiju ne mogu da sastave početak i kraj, život ih tera da rade bilo šta i dodatno dopunjavaju kućni budžet.
No, u vreme kada je i mladima i radno sposobnima teško da nađu radno mesto, za penzionere kao dodatni posao i mogućnost dodatne zarade ostaju sezonski poslovi, čuvanje objekata, među kojima su kafići, butici, građevine, prodaja sladoleda, a ima i onih koji na ostarela leđa natovare tašne s reklamnim materijalom i raznose od ulaza do ulaza.
Danas samo dva odsto penzionera, odnosno njih oko 35.000, radi po ugovoru o radu na privremenim i povremenim poslovima na kojima mogu zaraditi još jednu prosečnu penziju, dok isto toliko njih radi bez bilo kakvog papira, odnosno na crno. Dragoljub Rajić iz Mreže za poslovnu podršku objašnjava da penzionere „koriste” kada im treba pomoć na dva-tri dana, mada ima i onih koji rade na mesečnom nivou.
“Imamo veliki deficit različitih zanatlija, keramičara, fasadera, armirača, pa građevinske firme često angažuju iskusne majstore u penziji jer nemaju druge”,objašnjava Rajić. “Penzioneri rade i kao alasi, noćni čuvari u poslovnim zgradama i na parkinzima, gde mogu da zarade od 20.000 do 30.000 dinara mesečno, zavisno od toga da li žive u većim ili manjim gradovima“. Dobri majstori-penzioneri idu na rad i u inostranstvo i tamo mogu da zarade od 5.000 do 7.000 evra.
On ističe da i u Srbiji ima dodatnih poslova za penzionere, dodajući da se onda najčešće plaća dnevnica koja iznosi između 500 i 1.000 dinara, mada ima većih gradova Beograd i Novi Sad, gde mogu da zarade i do 1.600 dinara. Posebno su plaćeni iskusni majstori pekari, koje vlasnici pekara angažuju kao ispomoć i plaćaju i do 40.000 dinara.
“Imamo manjak i kapetana i brodskog osoblja pa i to često rade penzioneri, a oni dobrog zdravlja zapošljavaju se kao pomoć u kući ili radi druženja, i za to u većim gradovima mogu da dobiju između 100 i 300 evra. Penzioneri se angažuju i na čuvanju kućnih ljubimaca, što se plaća između 10 i 15 evra”, rekao je Rajić.
No, deo penzionera prinuđen je na to da se i pod stare dane lati motike ili ide u nadničarenje, a ima i onih koji rade fizičke poslove u skladištima. Često im se nude i veoma teški fizički poslovi, i to za male pare, pa oni vitalniji na njih pristaju, dok bolešljivi, i pored potrebe i želje, ne mogu da nose teške gajbe ili da po ceo dan rade na njivama.
Po našem Zakonu o PIO, ne smeju svi penzioneri da rade. Naime, starosni mogu da se i nakon penzionisanja legalno zaposle pa primaju i platu i penziju, dok porodični penzioneri imaju ograničen iznos do kojeg smeju da rade da ne bi ugrozili pravo na penziju. Jedini koji uopšte ne smeju da rade posle penzionisanja su invalidski. Zbog toga se samo grubo procenjuje da u Srbiji trenutno radi oko 35.000 penzionera jer ih je toliko zatražilo preračun penzija po osnovu dopunskog rada, ali procenjuje se da je mnogo više onih što nešto rade, ali bez prijavljivanja na ponovni preračun penzije.
Ljubinka Malešević