Dva poprsja, tri spomenika

 periodično pokrene inicijativa za podizanje nekog spomenika, pokrenu se i rasprave „za i protiv”, raspravlja se o lokaciji... Čak i samo pokretanje priče o broju spomenika u varoši izaziva polemiku. I dok jedni tvrde da ih je malo, drugi kažu da ih je i previše, sugerišući da su najgori spomenici vremena, ovdašnje fabrike zatvorene u doba tranzicije.

U samom gradu su dva spomenika, i to jedan na nasipu prema Dunavu, a njemu je i podignut posle velike poplave 1965. godine, a drugi je „Baza Stojakovića“, spomenik partizanima koji su tu pogunuli tokom Drugog svetskog rata. Par kilometra pre ulaska u Bačku Palanku postoji još jedan partizanski spomenik takozvani Čamac. Ispred zgrade Narodne biblioteke stoji poprsje Veljka Petrovića, književnika čije ime nosi ova ustanova, a ispred Doma zdravlja „Dr Mladen Stojanović“ je poprsje narodnog heroja i čuvenog partizanskog doktora.



Na ovim spomenicima cveće se pojavi u danima obežavanja jubileja ustanova, ili događaja kao što je 20. oktobar Dan opštine Bačka Palanka. U centru je spomen-ploča na mestu gde je nekada bila jevrejska sinagoga, a na njoj, između ostalog,  piše da su se, posle stradanja u Drugom svetskom ratu, 37 jevreja 1948. godine zajedno sa rabinom iselili u Izrael.  Svojevremeno je ovde pokrenuta inicijativa da se u samom centru varoši, ispred zgrade opštine ili opštinskog suda, podigne spomenik svim ljudima iz ovog grada koji su izgubili živote u oslobodilačkim ratovima. Pričalo se, pa prestalo. Aktuelna je svojevremeno bila i ideja o izgradnji fontane, koja gradu nedostaje, ali besparica, zaborav ili nešto treće, potisnuli su i ovaj projekat.



Na području opštine Bačka Palanka, situacija je sasvim drugačija. Ovih dana u Tovariševu, selu sa oko 3.000 žitelja i jedva nešto oko 15-tak kilometara od centra opštine, biće otkriven spomenik, odnosno fontana, u znak sećanja na 200 godina od boravka Vožda Karađorđa Petrovića kod svojih jataka u ovom selu. To će biti četvrti spomenik u Tovariševu, jer pre toga podignuti su spomenici Gavrilu Principu, ovdašnjim Soluncima, kao i spomenik Mileti Protiću, pilotu Kraljevske vojske, a kasnije komandantu partizanske eskadrile. Tovarišani kažu da spomenici istorijski potvrđenim ličnostima i događajima nikada nisu višak, jer stalno podsećaju ko smo i odakle smo.



M. Sudžum



Zaboravljeni Palančani

Tokom pet vekova, od prvih pisanih tragova o Bačkoj Palanci, živele su ovde ličnosti koja su zadužile ovaj kraj, ali, posle brojnih promena, oni su zaboravljani. Pojedini značajni Palančani dobili su svoje ulice, a ima i par spomen ploča.

Radovan Šunjka, autor svojevrsne monografije „Bačka Palanka u pet vekova“ napisao je da je Karlu Mezeiju, prvom advokatu koji je sa porodicom došao u Bačku Palanku iz Sombora i značajno pokrenuo razvoj ovog mesta, bio je podignut spomenik, međutim, posle Drugog svetskog rata nestao je iz dvorišta „Kasine“, Radničkog doma. Postojala je želja da se ovde podigne spomenik Petru Karađorđeviću, narodnom kralju Čika Peri, ali je ostala samo san inicijatora između dva rata.