Gornja crkva postala manastir Vavedenja Presvete Bogorodice

bogoslovije, postavljen za igumana. Svečani čin proglašenja obavljen je na svetoj arhijerejskoj liturgiji u prepunom vavedenjskom hramu čitanjem proglasa ispisanog na pergamentu.

„U ovoj jubilarnoj godini Brankovića, s majkom Angelinom na čelu, pamćenja i istorijskih činjenica radi, a na osnovu Ustava Srpske pravoslavne crkve i uredbe kojom se regulišu unutrašnji i spoljašnji manastirski život, proglašavamo crkvu Vavedenja Presvete Bogorodice manastirom”, stoji u proglasu episkopa sremskog Vasilija.”

Po zapisu iz Mineja iz 1561. godine zasigurno se zna da je Crkva Vavedenja Presvete Bogorodice bila manastir. Ispred starog manastirskog konaka pri Gornjoj crkvi sahranjene su monahinje Marija i Evgenija iz Novog Sada. Prota Radoslav Grujić je bio mišljenja da je despotica majka Angelina neko vreme boravila u tom manastiru, kao i da je tu zamonašena Jelena, udovica Svetog Stefana Štiljanovića. Posle 1716. godine, a nakon obnove crkve, ona se pominje kao sveta obitelj.

Kako se ističe u proglasu vladike Vasilija, u porti te svetinje sahranjeni su 1730. egzarh Nikanor Pavlović, 1738. valjevski episkop Dositej Nikolić, a 1761. godine hilandarski arhimandrit Gerasim. Tu počiva i jeromonah Makarije, zaslužan za obnovu svete obitelji. Godine, 1726. u Gornjoj crkvi kršten je Jovan Rajić, potonji arhimandrit manastira Kovilja i naš poznati istoričar.

Po navodima Radoslava Grujića, Crkva Vavedenja Presvete Bogorodice u Gornjem gradu u Sremskim Karlovcima definitivno je bila muški manastir, gde su monasi manastira Hilandara svraćali i tu boravili kao u svojoj kući. Ona se pominje u spisima i kao metoh manstira Hilandar.

Kako je naglašeno na rašnjoj svečanosti, paroh, sada manastirske crkve, i dalje će biti jerej Duško Maslarić.

Po onome što je vladika Vasilije ranije izjavio za „Dnevnik”, nakon proglašenja Gornje crkve za manastir predstoji priprema za podizanje konaka, koji više ne postoje u porti hrama.

Nastariji podatak u kojem se spominje dorašnja Gornja crkva, i to kao metoh manastira Holandar, potiče iz 1559. godine. Mnogo toga tu svetinju čini posebnom i potvrđuje njenu duboku starost. Između ostalog, to su i bogoslužbene knjige, od kojih je jedna iz 1704. godine. U umetničkom pogledu, njenu vrednost predstavlja ikonostas Dimitrija Bačevića iz 1760, jedinstven po tome što sadrži elemente dvaju stilova. U kripti ispod oltara sahranjena su dvojica srpskih patrijaraha – Georgije Branković i Lukijan Bogdanović.

U poslednjoj etapi obnove, koja je se protezala dve decenije, počev od 2012. godine, u vreme dok je starešina hrama bio mr Jovan Milanović, restauriran je ikonostas, uvedeno podno grejanje, obnovljena kripta i elektroinstalacije, sazidana prostorija za paljenje sveća... U martu 2014. godine u hramu su pohranjene mošti Svetog Nektarija Eginskog, velikog jerarha i čudotvorca i celebnika od malignih bolesti.

Z. Milosavljević

Foto: B. Lučić

Hodočašće moštiju mati Angeline

U sklopu rašnje liturgije episkop sremski Vasilije najavio je hodočašće moštiju Svete majke Angeline po Eparhiji sremskoj od Nedelje pravoslalja, 20. marta do 10. avgusta.

– Ruka majke Angeline posetiće svaki grad, selo, sve parohije i manastire u našoj eparhiji, stoga pozivam svu svoju duhovnu decu da uzmu učešća u tom događaju koji će obeležiti Godinu Svetih Brankovića – rekao je vladika.

Hodočašće u Eparhiji sremskoj će biti upriličeno povodom tri velika jubileja „života i misije svetorodne porodice Brankovića, sa svetom Angelinom krušedolskom” na čelu – 530 godina od dolaska Brankovića u Srem, pet vekova od smrti Svetog vladike Maksima i trista godina od spaljivanja moštiju Svetih Brankovića.

Na liturgiji je  pročitana i novogodišnja poslanica episkopa sremskog Vasilija.