„Gugl dudl” u znaku Nadežde Petrović

Nadežda Petrović rođena je u Čačku, 12. oktobra 1873, a preminula je u Valjevu, 3. aprila 1915. godine, razbolevši se od tifusa dok je radila kao bolničarka-dobrovoljac u Prvom svetskom ratu. Naime, osim kao slikarka, bila je poznata i kao veliki humanitarni radnik. Sa Delfom Ivanić i Milicom Dobri 1903. osnovala je Kolo srpskih sestara.

U srpskom slikarstvu Nadežda Petrović poznata je kao rodonačelnik modernog umetničkog senzibiliteta, prvenstveno ekspresionizma. Tome je doprineo njen radni boravak u Minhenu, a kasnije i posete Parizu i Italiji.

Likovni stručnjaci kažu da je bila u stanju sve da prikaže bojama: širokim gestualnim potezom četke, jakim bojama i izuzetno jasnim i zvonkim kolorističkim odnosima svetlih i tamnih partija, bez međutonova, gustim pastuoznim namazima, nekada skoro reljefastim, sa bojenim akcentima na licima, nošnji, krošnjama i stablima drveća, na uzburkanom nebu. Dalje se kaže da na njenim radovima dominiraju velike površine, omiljene crvene i zelene boje. Ljubav prema bojama stvara na nekim platnima koloristički vrtlog gde se, pored ostalih, ističu fovistička ljubičasta, plava i crna boja. Snažni potezi četkice i široki i gusti, pastuozni, namazi ponekad platno pretvaraju u dinamičnu reljefastu površinu. Volela je da slika portrete i pejzaže, a njen patriotizam ogledao se i u čestom izboru tema iz nacionalne istorije i slikanju ljudi i predela Srbije. Tokom Balkanskih ratovi i Prvog svetskog rata bavila se i ratnom fotografijom. Povodom stogodišnjice od početka Prvog svetskog rata, o tom periodu u njenom životu, Spomen-zbirka Pavla Beljanskog iz Novog Sada realizovala je izložbu “Nadežda Petrović: S obe strane objektiva”. U Čačku se od 1960. održava slikarsko bijenale pod nazivom Memorijal Nadežde Petrović i u tom gradu se nalazi galerija koja nosi njeno ime.

I. B.