Novo Hopovo – Svetinja u kojoj se zamonašio Dositej Obradović
Prema žitiji Sv. Angeline Branković, Novo Hopovo je prva zadužbina arhiepiskopa i mitropolita beogradskog i sremskog Maksima (prethodno Đorđa) Brankovića.
Iako prvi pisani tragovi o manastiru potiču iz sredine 16. veka, nova istorijska istraživanja njegov postanak smeštaju u poslednje decenije 15. veka. Natpis u kamenu iznad zapadnog ulaza u savremeni hram svedoči da su ktitori crkve Lacko i Marko Jovšić i porodica Jovana Božanića iz Gornjeg Kovina.
Od 16. veka je Novo Hopovo centar hodočašća, jer su tada u manastir donesene mošti Sv. Teodora Tirona, koje su spasene i tokom ratnih razaranja. Tokom 17. veka manastir je bio važan prosvetni centar, a jedno vreme i sedište sremskog episkopa. Novo Hopovo je nekoliko puta rušeno i obnavljano, a najveće stradanje zadesilo ga je tokom Drugog svetskog rata, kada su uništene riznica i biblioteka sa retkim i dragocenim knjigama. Radovi na obnovi i izgradnji manastirskog kompleksa trajali su više decenija, tokom kojih je crkvi Sv. Nikole vraćen prvobitni izgled, a krajem 20. veka podignut je novi zvonik i u konaku osveštana kapela Sv. arhiđakona Stefana.
U Novom Hopovu zamonašio se i tri godine proveo srpski prosvetitelj Dositej Obradović, a istorija manastira beleži i dolazak Ruskinja, monahinja koje su tu našle utočište posle Oktobarske revolucije. One su između dva svetska rata značajno doprinele njegovom očuvanju i ugledu koji je u narodu imao kao verski centar.
Manastirska crkva posvećena je Sv. Nikoli i prema primenjenom eklekticizmu u arhitekturi, smatra se jednom od najreprezentativnijih u vremenu u kojem je nastala. Istoričari umetnosti smatraju da se radi o sličnosti sa moravskim stilom graditeljstva, ali dvanaestostrano kube čija je osnova kvadratni tambur, svedoči o unikatkom rešenju novih graditelja.
Danas se freskoslikarstvo Novog Hopova smatra izuzetno značajnim primerom crkvene, srpske kasnosrednjovekovne umetnosti sa jasnom primenom kritskih i svetogorskih rešenja. Po značaju se ističe freska starije živopisa „Pokolj dece u Vitlejemu“, a smatra se da se radi o ponovljenom rešenju primenjenom u manastiru Lavra na Svetoj gori. U 18. veku u manastiru je radila i slikarska škola. Ikonostas crkve iz tog perioda uništen je tokom Drugog svetskog rata, a manastirske ikone sačuvane nakon tog perioda danas se nalaze u Galeriji Matice srpske i Riznici Srpske pravoslavne crkve u Sremskim Karlovcima.
U manastiru se pored slave posvećene Sv. Nikoli, slavi i Sv. Teodor Tiron, Prenos moštiju Sv. arhiđakona Stefana i Teodorova subota.
Više informacija o manastirima Fruške gore možete pronaći na sajtu Turističke organizacije Grada Novog Sada, klikom ovde.
(Turistička organizacija Grada Novog Sada/Oglasni tekst)
