Manastir Vrdnik – mesto u kojem se neguje uspomena na kneza Lazara

Ne postoje precizni podaci o osnivanju manastira Vrdnik, ali se na osnovu istorijskih izvora zna da je postojao sredinom 16. veka kao manastir posvećen Svetom Jovanu.

Nakon Velike seobe Srba (1690) u Vrdnik dolaze monasi moravske Ravanice, noseći mošti Lazara Hrebeljanovića. Njihovim dolaskom iz Sentandreje, gde su se u seobi prvobitno smestili, crkva se obnavlja, uspostavlja se novo posvećenje – Vaznesenje Hristovo, isto ono koje je imala i zadužbina kneza. Uspostavlja se i novo ime – manastir Vrdnik (ili Sremska) Ravanica.

Početkom 19. veka, za vreme mitropolita Stefana Stratimirovića, izgrađena je nova crkva, a u isto vreme je podignut višespratni zvonik iznad priprate, koja ima i horsku galeriju. Novi, prostrani konaci od kamena zidani su i obnavljani zahvaljujući prilozima bogatih građana i jerarha.

Za vreme Drugog svetskog rata manastir je opljačkan, a mnogi rukopisi, knjige i povelje iz bogate riznice su odneti ili uništeni. Tu se, između ostalog, nalazila i „Povelja kneza Lazara moravskoj Ravanici“ (1381), zatim Jefimijina „Pohvala knezu Lazaru“ (početak 15. veka) koja se danas čuva u Muzeju Srpske pravoslavne crkve u Beogradu.

Kapele Prenosa moštiju Sv. Save (u konaku), Svete Petke (na izvoru) i Sv. cara Konstantina i carice Jelene (iza manastira) novijeg su datuma. U manastirskoj bašti se nalazi bista pesnikinje i folkloristkinje Milice Stojadinović Srpkinje, koju je 1912, podigao Odbor srpskih devojaka iz Iriga.

Sredinom 18. veka, Stanoje Popović je oslikao ikonostas u staroj crkvi. Izrada ikonostasa i zidnog slikarstva za novu crkvu iz 19. veka poverena je akademskom slikaru Dimitriju Avramoviću. Rezbarski radovi na ikonostasu rad su Marka Vujatovića, a pozlata je rad Petra Čortanovića. Ikonostas poseduje i jednu osobenost, retku u pravoslavnoj ikonografiji u kojoj se tačno zna redosled ikona, a to je da se među prestonim ikonama nalaze Srbi svetitelji: Sv. knez Lazar i Sv. Sava.  Zidne slike u crkvi uradio je Dimitrije Avramović. U manastiru se neguje uspomena na kneza Lazara, pa je manastirska slava Vidovdan.

Tokom Drugog svetskog rata, mošti kneza Lazara prenete su u Beograd i tako spasene od ustaškog uništenja. Danas se nalaze u njegovoj zadužbini, u moravskoj Ravanici.

U vrdničkoj Ravanici se nalazi kivot (poklon Obrada Futožanina iz sredine 18. veka) u kojem se čuva deo moštiju Sv. kneza Lazara, kao i kivot sa česticama mošti Sv. Anastasije Rimljanke.

Više informacija o manastirima Fruške gore možete pronaći na sajtu Turističke organizacije Grada Novog Sada, klikom OVDE.

(Reklamni tekst)