U SUBOTICI PREMIJERA JEDINSTVENE PREDSTAVE O SIROTOJ MILEVI Bez ružnih reči

U njega je na prvom mestu uključen tekst Albine Podgradske, režija Anđelke Nikolić, ali i niz drugih, nezaobilaznih faktora, kao što je saradnja Drame na srpskom i Drame na mađarskom Narodnog pozorišta Subotica, korpodukcija sa Seoskim kulturnim centrom Markovac i podrška Vlade Švajcarske, odnosno Fonda “Hartefakt”, u okviru projekta “Kultura za demokratiju”. 

“Sirota Mileva iz Bosne u našoj civilizaciji godine 1878.” je prvo sačuvano delo na srpskom jeziku koje je napisala dramska spisateljica. Albina Podgradska poreklom je Slovakinja rođena u Pešti, školovana u Novom Sadu i Somboru, a u svom prvom i jedinom delu pisala je o ženama iz Bosne. Umrla je u 21. godini. Priča o sirotoj Milevi i danas postavlja aktuelna moralna i etička pitanja.

- U njenoj drami likovi govore i mađaraski, slovački, poljski, romski i nemački, ali se radnja odvija pre svega na srpskom jeziku, u srpskoj sredini. Glavne heroine, pak, nisu Vojvođanke, već bosanske Srpkinje - majka i njena ćerka - koje ovde traže utočište nakon bekstva iz rata. Izgubile su svoje najmilije u ratu, nekada su bile bogate, ali su osiromašile. One beže u Monarhiju, koja za njih predstavlja zemlju budućnosti i nadu. Nadale su se podršci i bezbednom mestu za život, ali umesto toga suočene su sa surovošću, prevarama i nepoštenjem - navodi se u opisu dela napisanog u prozi, protkanog pesmama u epskom duhu, sa idejom moralnog idealizma, bogatog emocijama.

Rediteljka Anđelka Nikolić koja u poslednje vreme veoma često radi sa ostacima dramske baštine kao što su neizvođeni tekstovi Sterije i Joakima Vujića, sada se uhvatila u koštac sa još opskurnijim tekstom, ponovo radeći sa pozorišnim profesionalcima i amaterima. U reči rediteljke se opredelila da istakne osećaj nade za civilizaciju, jer u procesu koji je podrazumevao starosno, etnički, konfesionalno, jezički raznorodnu grupu ljudi od 41 učesnika, ispoljeno ogromno strpljenje, volja za zajednički rad, a nije izgovorena nijedna ružna reč.

- Ovu predstavu imala sam čast da oblikujem sa grupom izvanrednih ljudi - muškaraca i žena, Subotičana i onih koji dolaze iz drugih gradova, dece i odraslih, profesionalaca i onih koji se pozorištem bave iz radoznalosti i ljubavi, Mađara, Srba, Roma, Slovaka, pravoslavaca, muslimana, katolika i ateista... Proces koji ću pamtiti - reči su Anđelke Nikolić.

I. B.