U Srpskom narodnom pozorištu počinje 68. Sterijino pozorje

U takmičarskoj selekciji  68. izdanje festivala, po izboru teatrologa dr Milivoja Mlađenovića, nalazi se osam predstava predstava po domaćem tekstu, dok će u inostranom netakmičarskom programu „Krugovi” pozorišna publika biti u prilici da vidi tri produkcije iz Slovenije, Hrvatske i BiH. Nije zgoreg podsetiti na to da je Mlađenović takmičarsku selekciju načinio prethodno odgledavši 57 predstava, od čega su čak 32 bile praizvedbe originalnih domaćih dramskih dela, ili dramatizovanih proznih i poetskih dela, ili autorskih projekata. 

- Tematski raspon predstava koje su bile u konkurenciji raznorodan je i stvaralački inventivan, dramski i teatarski provokativan. Već nekoliko sezona u pozorištima Srbije izdiferencirala se tematska celina čiji sadržaj čine brojni oblici nasilja nad ženama, bez obzira na njihovo životno doba, obrazovanje ili imovinski položaj - objasnio je Mlađenović govoreći o svojoj selekciji. - Raširene su i intimistički ili politički intonirane obrade migrantskog pitanja, distopijske vizije, a i dalje su prisutna i dramska razmatranja rata i njegovih posledica.

Inostranu selekciju „Krugovi” čine tri predstave: „Lepa Vida”, Staša Prah, režija Marjan Nećak, Gledališče Koper / Teatro Kapodistria i Slovensko stalno gledališče Trst; „Noć sa Aleksom”, Marko Tomaš, reditelj Ivica Buljan, Hrvatsko narodno kazalište Mostar; i „Tena ‒ kronika raspada jedne ljepote„, Josip Kozarac, dramatizacija Borislav Vujčić, režija i adaptacija Dražen Ferenčina, Gradsko dramsko kazalište „Gavela” Zagreb, Gradsko kazalište„Joza Ivakić” Vinkovci, Ludens teatar, Centar za cjeloživotno učenje i kulturu Bjelovar, i Gradsko kazalište Požega.

Neke od drama imaju u osnovi aktuelizaciju ili inspiraciju nalaze u  intertekstualnim vezama s motivima iz svetske i domaće dramske književnosti, kako je naveo Mlađenović, ili im se u osnovi nalazi biografska ili autobiografska građa javnih ili istorijskih ličnosti. Ta dramska istraživanja počivaju na  opšteprihvaćenim biografskim činjenicama ili se formiraju kao komičke i parodične persiflaže nacionalne istorije ili fenomena savremenosti . 

- Neka od pozorišnih ostvarenja nametnula su svojom dijalogičnošću i polemičku usredsređenost na bolna pitanja savremenosti (migrantska kriza, autoritarni režimi, angažovane predstave u smeru „zelene” inicijative, socijalna položaj radništva u svetu krupnih kapitalista  (ostati ovde ili otići), ispovest lekara gastarbajtera, na primer) i svojim dejstvom ukazala na njihov pozorišni potencijal - navodi Mlađenović.

U donjem foajeu scene „Jovan Đorđević” SNP-a danas u 19 časova biće otvorena izložba 17. međunarodnog trijenala „Pozorište u fotografskoj umetnosti”.  Žiri je za izložbu izabrao  ukupno 265 radove 121 umetnika iz 44 zemlje, a dobitnici Zlatne medalje su ruski fotograf Rustam Rahimov, Čila Zelko iz Mađarske i Žulio Apel iz Brazila. Dobitnici Srebrne medalje su Flip Ilievski (Severna Makedonija), Jelena Janković i Edvard Molnar (Srbija), dok će Bronzanim medaljama moći da se pohvale Kun Lai Ng (Malezija), Igor Dražić (Hrvatska) i Raul Viljalba (Argentina).   

Opšta estetska vrednost pozorišnih predstava bila je, po rečima Mlađenovića, vrhunaravni kriterijum odabira predstava za takmičarski program. „Tek potom, ili istovremeno s tom vrednošću, kao eventualne dodatne kriterijume selektor je udruživao njihov ekskluzivitet, kulturnu različitost, istaknutu modernost, istraživačku usmerenost, estetski radikalizam, umetničku apartnost ili izuzetnost, i druge faktore. Oslonac tokom celog selektorskog ciklusa bila je parafraza misli Pitera Bruka:  Iskra života, meso i krv realnosti, mora da bude prisutna u svakom trenutku pozorišnog čina.” 

U takmičarskoj selekciji je osam predstava: „Deca”, opera u 17 pesama na muziku Irene Popović, po romanu Milene Marković, kompozitorka i rediteljka Irena Popović, Narodno pozorište Beograd; „Gospođica”, Ivo Andrić, dramatizacija Vanja Ejdus, režija Đurđa Tešić, Narodno pozorište Republike Srpske, Banja Luka; „Noćna frajla”, Aleksandar Popović, režija Branislav Mićunović, Narodno pozorište Niš; „Pokojnik”, Branislav Nušić, režija Egon Savin, Crnogorsko narodno pozorište Podgorica; „Uspavanka za Aleksiju Rajčić”, Đorđe Kosić, režija Jug Đorđević, Narodno pozorište Beograd, „Fondacija Novi Sad ‒ EPK”, Sterijino pozorje; „Jenki Rouz”, Slobodan Obradović, režija Miloš Lolić, Beogradsko dramsko pozorište; „Što na podu spavaš”, Darko Cvijetić, dramatizacija Kokan Mladenović, Mina Petrić, Darko Cvijetić, Dubravko Mihanović i ansambl predstave, režija Kokan Mladenović, Srpsko narodno pozorište, Gradsko dramsko kazalište „Gavela“ Zagreb, Narodno pozorište Sarajevo i MESS Sarajevo; i „52 herca”, Tijana Grumić, režija Mojca Madon, Slovensko narodno gledališče Nova Gorica.

Poslednjeg dana Sterijinog pozorja, u subotu, 3. juna, u čast nagrađenih, biće izvedena predstava „Slika nepoznatog”, prema romanu „Izložba” Miodraga Kajteza i dramatizaciji Đorđa Milosavljevića, režija i adaptacija teksta Nikola Zavišić, produkcija Narodnog pozorišta „Toša Jovanović“ iz Zrenjanina i Sterijinog pozorja.

M. Stajić