Predstava posebne atmosfere: 4 ujutru u Pozorištu Deže Kostolanji
SUBOTICA: Ako negde u Srbiji postoji pozorište koje se može baviti, uslovno rečeno, poetskim teatrom, onda je to Pozorište “Deže Kostolanji” u Subotici.
“Opremljeno” moćnim umetničkim ansamblom i saradnicima, ovo pozorište je kao najnoviju produkciju premijerno izvelo predstavu “4 ujutru”, koju je po motivima poezije Vislave Šimborske, svetski čuvene pesnikinje (nobelovke) iz Poljske, režirala Selma Spahić iz Sarajeva.
Poezija i teatar imaju dug i ne baš plodotvoran odnos. Jasno, zbog sudara dva jezika.
Otud nije slučajno što predstava skoro da započinje scenom u kojoj glumica na srpskom, iako joj je maternji mađarski, uz nekarakterističnu “plesnu” (fizičku) radnju (scenski pokret Henrijete Varge), opisuje pesme, što se, u principu, ne radi.
Zato predstava ima i ono što se najčešće viđa, svojevrsne recitale, tokom kojih se glumci samo sugestivnim glasom (u izvedbu je uključen i glas same pesnikinje koja izgovara svoje stihove na poljskom), ponekad i pod radnim svetlom (svetlom u celoj sali), obraćaju publici.
Izabrane pesme, pa i predstava, dominantno govore o odnosu životinja prema tipično ljudskim nevoljama - životu, smrti, kao jedinstvenosti i prolaznosti.
Predstava ima i politički nivo, momenat kada se prelazi u društvenu realnost i političko biće subjekta koji misli (da zna).
Otud se - izmeštanjem u životinjsku perspektivu, ili u četiri ujutru, kada (spoznajni) mrak gubi svoje tamne obrise - stvara posebna, prijatna atmosfera.
Pored već spomenutog, toj specifičnoj atmosferi doprinose životinjske maske Daniele Mamužić, kostimografija (konfekcijska odela, rite, pižame, donji veš) i scenografija Darinke Mihajlović (drveni panjevi, tačnije ostaci stabala potkresanih korenja i grana, u kontrapunktu sa aparatima savremene prirode - mikrotalasnoj, projektorima...), kontemplativna “tehno” muzika Draška Ayića (semplovi i ritmovi/ bitovi), koja se u momentima pretvara u prave erupcije zvuka, kao što se na sceni fizička igra glumaca zahuktava i smiruje, uz nekolicinu otpevanih songova na tekst Vislave Šimborske.
U predstavi igraju Marta Bereš, Emeše Nađabonji, Boris Kučov, Imre Elek Mikeš.
Igor Burić
