"Karmina Burana" otvorila festival "Muzička vizija Balkana"

Projekat Srpskog narodnog pozorišta (SNP) iz Novog Sada prvobitno je bio u planu da gostuje u maju mesecu takođe na otvorenom, na Trgu Republike u Beogradu, i odložen je tada zbog nevremena.



Onda na poziv produkcije festivala "Exit" iz Novog Sada, "Karmina Burana" priključena je sadržajnom maratonskom koncertu kao deo programa „Muzička vizija Balkana" u okviru "WOMBA" plaftorme uz podršku Fondacije za otvoreno društvo i inicijative Otvoreni Balkan.



Delo je premijerno izvedeno u Novom Sadu u maju, na platou ispred SNP-a.



Troje solista - sopran Marija Jelić, tenor Stevan Karanac i bariton Vasa Stajkić oduševili su publiku od nekoliko hiljada posetilaca na Ušću, koji su uživali u raskošnom koncertu sa skoro 400 izvođača na pozornici, među kojima su dva simfonijska orkestra, dva hora i dečiji hor, uz superviziju dirigenta, maestra Aleksandra Kojića.



Scenska produkcija uključila je i veoma zanimljive vizuelne efekte, odnosno video radove na gigantskon platnu, prepune jakih boja gde dominiraju plava, crvena i zelena, koje prikazuju putovanje kroz kosmos i neka druga prostranstva, dimenzije, univerzume.



Za sve posetioce je ulaz bio besplatan za događaj koji realizuje CEBEF u saradnji sa SNP i Umetničkim ansamblom "Stanislav Binički".



"Karmina Burana" je atraktivna scenska kantata za soliste, hor i orkestar, nemačkog kompozitora Karla Orfa (1895-1982), koja predstavlja deo muzičkog triptiha "Trijumf".



Navedeni triptih, osim "Karmine Burane", čine i scenska igra "Katuli Karmina" i scenski koncert "Trijumf Afrodite".



Naziv "Carmina Burana" je latinskog porekla - "Carmina" znači pesma, a "Burana" je skraćeno ime Benediktbeuern manastira u Bavarskoj, i prevod na srpski jezik glasi - „Pesme Burane".



Ta kompozicija pisana za trio vokalnih solista (sopran, tenor i bariton), veliki mešoviti hor i simfonijski orkestar, veoma pojačan udaraljkama, svetsku premijeru je imala 8. juna 1937. godine u Frankfurtu.



Srpski sopran Marija Jelić jedna je od najtraženijih operskih umetnica kod nas i mnogo šire: gostovala je na koncertima Plasida Dominga 2021. na Tašmajdanu, Marte Argerič na Kolarcu 2022, pevala je sa Elinom Garančom na Ljubljanskom festivalu u koncertnom izvođenju opere "Karmen".



Bariton Vasa Stajkić, prvak Opere SNP, laureat je mnogih takmičenja: - "Petar Konjović" (1998), "Obzorja na Tisi" (2000 i 2002), treća nagrada za interpretaciju operskih arija na Međunarodnoj Letnjoj Akademiji Prag, Beč, Budimpešta, u Austriji (2000).



Stevan Karanac, tenor, solista Opere SNP, doktorand je izvođačkih umetnosti na katedri za solo pevanje Fakulteta muzičke umetnosti u Beogradu.



Maestro - dirigent Aleksandar Kojić, pored standardnog repertoara, dokazao se i na polju moderne opere. Izvođenje opere "Mileva", savremene kompozitorke Aleksandre Vrebalov, nagrađeno je Godišnjom nagradom SNP-a za najbolju opersku predstavu u 2012. godini.



Višeslojno delo „Karmina Burana" je kolekcija (oslikani rukopis) od preko 1.000 pesama na latinskom, nemačkom i srednjovekovnom francuskom jeziku, a otkrio ih je 1803. godine - bibliotekar Johan Kristof fon Aretin.



Tek 1934. godine Karl Orf je pronašao izdanje „Karmine Burane" iz 1847. izdavača Johana Andreasa Šmelera, koji je sakupio delove ovog rukopisa. Uz pomoć Majkla Hofmana, studenta prava i poznavaoca latinskog jezika, kompozitor Orf je iz rukopisa odabrao 24 pesme za libreto.



Proces komponovanja je trajao tokom 1935. i 1936. godine, a rezultat je bila upravo scenska kantata za soliste, hor i orkestar.



Danas se „Karmina Burana" izvodi kao koncertna, a ne scenska kantata kako je Orf zamislio. On je smatrao da muzičko izvođenje treba da sadrži i ples, koreografiju, vizuelni dizajn, čime je doprineo razvijanju dramskog koncepta "Teatar Mundi" (Pozorište sveta) u kome muzika, tekst i pokret čine jednu celinu.