Folklor u koreografskoj minijaturi: Emocijom vođena kreativnost

Publici se predstavilo pet zlatnih ansambala: Folklorni ansambl „Vila“ SKUD-a „Železničar“ iz Novog Sada, KPD „Jednota“ iz Gložana, AKUD „Ivo Lola Ribar“ iz Beograda, SKC „Stefan Nemanja“ iz Kraljeva i Akademski folklorni ansambl „Oro“ iz Niša, a u okviru Festivala premijerno je prikazano četrnaest koreografskih minijatura, od kojih je trinaest prvi put izvedeno. Minijature, značajne za očuvanje srpskog kola kao nematerijalnog nasleđa, autorska su dela mladih plesača iz različitih ansambala, kao i već priznatih koreografa poput Milorada Lonića i Janka Dimitrijevića. Koreografi su prikazali svoju kreativnost inspirisani različitim motivima preuzetih iz svakodnevnog života, dok su neki od njih bili vođeni samom emocijom prateće melodije.

Nesumnjivo je da su neki izvođači kroz svoje minijature uspeli da zabave publiku, poput minijature Baba Duca zavarala momka dva, simpatične ljubavne igre Pijačni dan ili minijature Lutka koja oslikava dečiju oduševljenost novom lutkom koju, kroz tradicionalan ples, devojčice imitiraju. Hrabro eksperimentisanje u izvođenju različitih vrsta plesova, poput tradicionalnog, baleta i popularnog „hip hopa“ u minijaturi Sve to je ples ostavio je jedan vrlo neobičan trag na sceni koji je iznenadio prisutne.

Većina koreografa vodila se temom nadigravanja. Tako se u minijaturi Drugarsko nadigravanje „dokazuju“ momak i dve devojke; u Virdžini dva pastira mere svoju spretnost, dok se ne ispostavi da je jedan od njih prerušena devojka, a kroz nadigravanje u minijaturi Srce u junaka se simbolično vodi borba između dva mladića za ruku mlade devojke na melodiju poznate i popularne pesme Veseli se srpski rode Danice Crnogorčević. Jedina minijatura koja nije prvi put prikazana 27. novembra, San jednog vojnika koreografa Milorada Lonića, obeležena je plesnim izrazom mlade Teodore Janković koja je nastupala u paru sa Lukom Vojnovićem. Revijalno je izvedena i minijatura Jaroslava Kriške iz KPD „Jednota“ pod nazivom Džupunja.

Potresna priča o požrtvovanosti oca u nagrađenoj minijaturi Otac Natalije Stojković iz Niša izazvala je jake emocije kod publike. Otac, spreman na sve – pa čak i na prošenje na ulici u vidu igranja uz tradicionalnu melodiju, u želji da usreći svoju jedinicu novim jelekom, na sceni umire pred očima svoje ćerke. Još jedan stasiti Nišlija, Aleksandar Mladenović, privukao je pažnju svojim stavom, scenskim pokretom i energijom u minijaturi Po igri se prepoznajemo, dok su Kosta Jocić i Jovana Vasin iz FA „Vila“ pokazali svoje izuzetno igračko umeće u takođe nagrađenoj koreografiji Uoči Vaskrsa čiji su autori. Još jedan plesni par iz FA Vila, Uroš Markov i Anđela Ubović, izveli su Pod svodom nebeskim – vrlo kompleksnu i zahtevnu koreografiju Milorada Lonića koja aludira na narodnu pesmu Zidanje Skadra, ali i na simbole grada i svesnost žrtve. Uroš i Anđela oduševili su stilizacijom pokreta koji je pratila upečatljiva pesma Jesam li ti jelane u aranžmanu Ilije Rajkovića. Sa druge strane, minijaturu Janka Dimitrijevića Čas mačevanja, čiji nas naslov podseća na poznatu sliku Paje Jovanovića iz 1884. godine, obeležila je savršena sinhronizovanost tri mladića, kao i njihov borben, vojnički korak i stav. Laureat prvog stepena ove godine osvojio je Aleksandar Panić, autor minijature Verom ka putu istine koja simbolično ukazuje na snagu jedinstva i zajedništva.

Koreografske minijature, osim što čuvaju nematerijalno kulturno nasleđe u vidu srpskog kola, ukazuju na kreativnost mladih ljudi, koji se godinama bave tradicionalnim plesom i koji srcem stupaju na scenu odeveni u narodnu nošnju. Svojim radom i plesom ostavljaju iza sebe trag za buduće naraštaje – mlade ljude koji će pratiti njihove korake i pokrete. Sam pak Festival, koji okuplja na desetine izvođača i folklornih ansambala iz Srbije i regiona, široj javnosti daje sliku zajedništva mladih kojima je itekako važno očuvanje tradicije u ovom modernom svetu.

Milica Milošević