Dnevnik na velikom finalu 51. Bemusa

Pevače je vodio naš najistaknutiji dirigent Bojan Suđić, uloživši svoje impozantno izvođačko iskustvo, profesionalnu ambiciju i umetničko nadahnuće u interpretaciji monumentalnih vokalno-instrumentalnih i horskih opusa, u tumačenje Svenoćnog bdenija Sergeja Rahmanjinova.

Ovo Rahmanjinovo delo je, kao i njegova Liturgija sv. Jovana Zlatoustog, inspirisano liturgijskim temama, i prikazuje velikog ruskog stvaraoca pozne romantike u posebnom autorskom svetlu. Iako napisana prema kanonskim crkvenim obrascima na utvrđene tekstove, i Svenoćno bdenije i Liturgija daleko prevazilaze granice prikladne bogoslužbene muzike i predstavljaju kompozitorska ostvarenja tipa horske kantate. I upravo je izvanredno tumačenje objedinjenih, najboljih u obe države, profesionalnih horova, prikazalo te šire aspekte i simboliku Bdenija, koje je Rahmanjinov ispevao za samo dve nedelje u zimu 1915, a prihod od prvog izvođenja u Moskvi, iste godine, namenio za pomoć žrtvama ratnih razaranja.

Zato ga Bojan Suđić kreira kao monumentalnu epsku sliku kroz koju prikazuje autorova razmišljanja o sudbini naroda i dužnosti čoveka prema svojoj zemlji, ali i humanizmu uopšte. Isticanjem evokativnosti literarne podloge, majstorski utkane u tonski slog, izazvao je široki spektar ličnih emocija i kod nadahnutih izvođača i brojne publike, upućujući i neprolaznu umetničku poruku da beznađe neminovno izrasta u životni optimizam. U tom smislu s po?ednako naglašenim i intimnim lirskim jezikom i elementima operske i simfonijske dramaturgije, Suđićevo predavanje je od početka plenilo velikim bogatstvom interpretativnih nijansi, vokalnom gipkošću, intonativnom sigurnošću i ritmičkom preciznošću, a naročito dubokom ekspresivnom uživljenošću svakog pojedinačnog učesnika.

Postupno razvijanje dela kroz 15 izdvojenih celina – stavova različitog trajanja, otkrilo je auditorijumu svo bogatstvo Rahmanjinovljeve horske fakture u rasponu od jednostavnijih, kratkih homofonih stavova himničkog raspoloženja, do jasno i egzaktno donetih složenih polifonih delova (poput onih u horskim duhovnim koncertima), a naročito plastično izvajanih i toplo osenčenih, kantabilnih melodijskih linija, često „izvučenih“ poput finih spojnih elementa između snažno ostvarenih kombinacija homofonog sloga i slobodnog polifonog izlivanja. Ovako osvetljenoj partituri, koja za svaki profesionalni ansambl predstavlja veliki interpretativni izazov, s uzbudljivim gradacionim uzmasima, snažnim dinamičkim talasanjem, ali i anđeoski nežnom i transparentnom zvučnošću, pa opet i kontrastnim, kliktavim horskim izgovorom, ili skandiranjem celog hora, duboko je prožimao i impresivno opčinjavajući duboki bas Mihaila Kruglova, gosta iz Rusije, čija je povezujuća partija već od uvodnih taktova proizvodila uzbudljivo dejstvo.

Takođe upečatljivo je bilo i učešće divnog mecosopranskog glasa i savršenog razumevanja i donošenja teksta, Ivane Srbljan, u stavu „Blagoslovi, duše moja“ i tenora Marka Živkovića, s nežnom deonicom u duhu arhaičnih duhovnih napeva (uz još neke istupe drugih vokalnih solista), koji su doprineli oživljavanju Rahmanjinovljeve partiture vanredne lepote i znalački urađene arhitektonske strukture. Stojeće ovacije publike koja je dugo aplaudirala zajedničkom izvođačkom poduhvatu dva velika hora, izazvale su i tri dodatka. Posle čuvene ruske pesme “Dvanaest razbojnika“ u kojoj je dominirao fantastični, do čudesnih najdubljih basovskih tonova razvijen solo Mihaila Kruglova, i inteligentno primeren izbor antologijskog horskog dela „Voda zvira“ Josipa Slavenskog i dobro poznate nam, majstorski otpevane Pete rukoveti Stevana Mokranjca.

          Marija Adamov