Godišnjica rođenja Crnjanskog obeležena u novosadskom ogranku SANU

O piscu „Seoba”, „Dnevnika o Čarnojeviću”, „Romana o Londonu”, „Lirike Itake”... govorila je dr Gorana Raičević, redovni profesor na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Novom Sadu,  autorka obimne monografske studije „Agon i melanholija. Život i delo Miloša Crnjanskog”, za koju je dobila niz književnih priznanja, od  Nagrade „Laza Kostić“ Novosadskog sajma knjiga, Nagrade „Nikolaj Timčenko“ istoimene zadužbine u Leskovcu i Nagrade „Nikola Milošević“ Radio Beograda, do Medalje za očuvanje kulturnog nasleđa Kulturnog centra Vojvodine „Miloš Crnjanski“.

U uvodnom slovu akademik Miro Vuksanović je napomenuo da je o Crnjanskom pisano mnogo, s pohvalama i bez njih, dobronamerno i pakosno, s naporom da se ukloni njegova rečenica iz 1919: „U životu ja se uvek pretvaram, na papiru nikada“. „Rečeno je da su oko Crnjanskog skupljane poluistine i to ga je koštalo iako nam nije ništa dužan, iako smo njegovi dužnici. I niko, osim Crnjanskove zadužbine, od istoričara srpske književnosti, ni obimom, ni vremenom, ni načinom, ni s tolikom odanošću, ne umanjuje naš dug Crnjanskom kao što to radi profesorka Gorana Raičević”, naveo je akademik Vuksanović, podsećajući na to da je ona u svojoj disertaciji proučila eseje Crnjanskog, potom u dvema knjigama okupila i komentare romana „Dnevnik o Čarnojeviću” i književna prijateljstva „jedinstvenog srpskog pisca, originalnog u svakom žanru koji je svojom rečju ukrasio”, te da je nedavno izašao i prvi tom Crnjanskove prepiske, koji je priredila s dopisnim članom SANU Milivojem Neninom.

„Pre dve godine, u Akademskoj knjizi, objavljeno je delo Gorane Raičević Agon i melanholija. Prva imenica upućuje na sudar i promenu, na viteštvo i takmičenje, na Crnjanskog kao čoveka naročitih sklonosti. Druga imenica svim svojim značenjima senči književne sastave Crnjanskog. Na osam stotina povećih stranica, u poglavljima sa dosetljivim nazivima, pregledno i pouzdano, uz mnoštvo izvora i navoda, kazujući redom, ujedinjeno je ono što je najteže učiniti i tako smo dobili biografiju pisca i biografiju njegove književnosti. Knjiga Agon i melanholija čita se, i kao životopis, i kao tumačenje, i kao istorija kulture i društvenih odnosa u celini, i kao dokumentarni roman o veku koji je jedini sa dva svetska rata, i kao dokaz da se o piscu i njegovim knjigama može pisati jasnim i bliskim rečima, bez učenosti koja sebe poništava olako prihvaćenim i rogobatnim terminima. Ko zna znanje ume i da ga kaže”, poruka je akademika Vuksanovića.        

M. S.