Ukinuta odluka o rehabilitaciji Nikole Kalabića

Ukinutim rešenjem u aprilu prošle godine bio je usvojen zahtev Kalabićeve porodice za njegovu rehabilitaciju, na osnovu kojeg je trebalo da se smatraju ništavim sve odluke državne komisije i rešenja Sreskog suda u Mionici kojima su mu konfiskovana imovina i oduzeta građanska prava. Međutim, Apelacioni sud u Beogradu je to rešenje ukinuo, zaključivši da je prvostepeni sud pogrešno primenio materijalno pravo pri odlučivanju, pa da je zbog toga i činjenično stanje nepotpuno utvrđeno.

„Naime, iz stanja iz spisa predmeta sledi da je prvostepeni sud u toku postupka cenio pravni značaj odluka Državne komisije za utvrđivanje ratnih zločina okupatora i njihovih pomagača, a to nije njegov zadatak, pogotovo u ovoj vrsti postupka – vanparničnom postupku”, navodi se u odluci Apelacionog suda objavljenoj na njegovom sajtu.

Apelacioni sud je valjevskom Višem sudu naložio da u ponovljenom postupku utvrdi način stradanja Nikole Kalabića jer o tome, kako je naveo, ne postoje pouzdani istorijski podaci, napominući da je o tome dužan da odlučuje kao o „prethodnom pitanju”.

„Ako je Nikola Kalabić lišen života iz političkog, verskog, nacionalnog ili ideološkog razloga, onda je neophodno utvrditi da li je on izvršio ili učestvovao u izvršenju ratnog zločina ili to nije slučaj. To zbog toga što lice koje je izvršilo ili učestvovalo u izvršenju ratnih zločina nema pravo na rehabilitaciju po Zakonu o rehabilitaciji”, napomenuo je Apelacioni sud.

Taj zakon, kako podseća sud, propisuje mogućnost dokazivanja da, suprotno odluci Državne komisije koja je neko lice proglasila ratnim zločincem, odnosno učesnikom u ratnim zločinima, nije izvršilo ratni zločin niti učestvovao u njegovom izvršenju. Međutim, u ovom slučaju prvostepeni sud tu činjenicu nije utvrđivao, zaključio je Apelacioni sud.

Zahtev za rehabilitaciju Kalabića podnela je njegova unuka Vesna Kalabić, tvrdeći da nije bio ratni zločinac, da nije izdao Dražu Mihailovića jer je streljan pre njega, kao i da je stradao iz političkih, nacionalnih, a pre svega ideoloških razloga.

Nakon presude Sreskog suda u Mionici iz septembra 1946. kojom je Kalabić oglašen za narodnog neprijatelja, konfiskovana mu je imovina.

Tokom četvorogodišnjeg postupka po zahtevu za rehabilitaciju, Više javno tužilaštvo u Valjevu protivilo se rehabilitaciji, pozivajući se na odredbe Zakona po kojima se lica koja su odlukom Državne komisije za utvrđivanje zločina okupatora i njihovih pomagača tokom Drugog svetskog rata proglašena ratnim zločincima, ne mogu rehabilitovati.

Kalabić je, inače, 2011. proglašen umrlim odlukom Osnovnog suda u Valjevu.

Mediji su preneli da je Kalabićeva unuka sudu tim povodom dostavila svedočenje penzionisanog sveštenika Mijaila Danilovića iz Gornjeg Milanovca, koji je tvrdio da su Kalabića ubili pripadnici OZNA na Bogojavljenje, 19. januara 1946, u pećini, u kanjonu reke Gradac, nedaleko od Valjeva.

N. S. H.