Sutra poslednja presuda u Haškom sudu, Srbima 1.138 godina zatvora
Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju (ICTY) u sredu izricanjem presude u predmetu "Prlić i drugi" završava s radom 24 godine od osnivanja. Vrata će zvanično zatvoriti na ceremoniji krajem decembra u Hagu.
Ovaj sud osudio je do sada Srbe na ukupno 1.138 i po godina zatvora, a ostale aktere ratnih sukoba – Hrvate, Albance i Bošnjake zajedno na trostruko manju kaznu - 361 godinu.
Nakon gašenja suda, nerešene slučajeve preuzeće Mehanizam za međunarodne kaznene sudove (MMKS).
MMKS će voditi žalbene postupke za bivšeg predsednika Republike Srpske Radovana Karadžića i bivšeg zapovednika vojske bosanskih Srba generala Ratka Mladića, čija je obrana najavila žalbu, te za vođu srpskih radikala Vojsilava Šešelja, u Hagu, jer se tužilaštvo žalilo na oslobađajuću presudu.
ICTY je bio prvi sud za ratne zločine koji je UN osnovao nakon nirnberškog i tokijskog procesa, na kojima se sudilo za nacističke i japanske zločine u Drugom svetskom ratu. Osnovalo ga je Veće bezbednosti UN-a u maju 1993. kao odgovor na masovne zločine počinjene na području Hrvatske i BiH početkom 1990-ih, prenosi HINA.
Prvu optužnicu sud je podigao protiv Dragana Nikolića, zapovednika logora Sušica u istočnoj Bosni i Hercegovini, a u maju 1996. započelo je i prvo haško suđenje - bosanskom Srbinu Dušku Tadiću, optuženom za zločine počinjene tokom 1992. u logoru Omarska.
Prva presuda bila je protiv bosanskog Hrvata Dražena Erdemovića koji je u redovima vojske Republike Srpske učestvovao u akcijama u Srebrenici. Erdemović je bio i prva osoba koja je u Hagu priznala krivicu za zločin.
Haški sud 1999. prvi put je podigao optužnicu i protiv aktuelnog predsednika jedne države. U maju te godine optužen je predsednik Srbije Slobodan Milošević, najprije za zločine na Kosovu, a potom i u Hrvatskoj i u BiH. Umro tokom suđenja 14. Marta 2006. ne dočekavši presudu.
Devetnaest osoba oslobođeno je, među njima i hrvatski generali Ante Gotovina Ivan Čermak, i Mladen Markač te bosanski Hrvati Zoran Kupreškić, Mirjan Kupreškić, Vlatko Kupreškić i Dragan Papić. Oslobođeni su i komandanti Armije BiH Naser Orić i Sefer Halilović, kao i sadašnji kosovski premijer Ramuš Haradinaj. Haški sud oslobodio je i bivšeg načelnika generalštaba vojske Jugoslavije Momčila Perišića.
Protiv 20 osoba povučene su optužnice, a protiv 17 osoba postupak je obustavljen zbog toga što su preminule pre dolaska u Haag ili tokom postupka. Optužnice protiv 13 osoba prosleđene su na postupanje domaćim pravosuđima na području bivše Jugoslavije.
ICTY je sudio za genocid, zločine protiv čovečnosti, povrede ratnog prava i običaja i teške povrede ženevskih konvencija i doneo čitav raspon presuda od kojih je onu najtežu – kaznu doživotnog zatvora izrekao šest puta, svaki put Srbima.
Pojavilo se 4.650 svjedoka , sudilo se ukupno 10.800 dana i sve je to zapisano na 2,5 miliona stranica transkripata. Dosad je 56 osuđenih već odslužilo svoje kazne, a još 18 ih je u zatvorima u zemljama s kojima je ICTY potpisao ugovore.
