SIROMAŠTVO Teško preživljava pola miliona građana Srbije
Povodom Međunarodnog dana borbe protiv siromaštva, Tim Vlade Srbije za socijalno uključivanje i smanjenje siromaštva saopštio je da je prošle godine 7,2 odsto populacije u Srbiji bilo ispod linije siromaštva, koja je iznosila 12.045 dinara mesečno.
U isto vreme, značajan deo srpske populacije je u riziku od siromaštva, odnosno ima prihode ispod 60 odsto medijane ekvivalentnog dohotka. Njih je čak oko 1,8 milion. Tim ističe da siromaštvo ostaje značajno i pored toga što je u odnosu na 2016. godinu lane zabeležen njegov pad, i to sa 7,3 na odsto 7,2. Oko pola miliona stanovnika nije u stanju da zadovolji minimalne egzistencijalne potrebe, i to je ono što posebno zabrinjava.
Siromaštvo je i dalje učestalije u vangradskim područjima nego u gradskim, i taj odnos je 10,5 prema 4,9 odsto, a posebno je učestalo u regionu južne i istočne Srbije. Iz Ankete o potrošnji domaćinstava u 2017. godini, koju je sačinio Republički zavod za statistiku, proizlazi da je stopa siromaštva najmanja u Beogradskom regionu – četiri odsto, zatim u regionu Vojvodine – 6,2, a u regionu Šumadije i zapadne Srbije ona iznosi 6,8 odsto. U isto vreme, stopa siromaštva južne i istočne Srbije je čak 12,1 odsto, odnosno tri puta veća nego u Beogradskom regionu. Ukoliko se centralna Srbija posmatra bez Beogradskog regiona, stopa siromaštva je 9,1 odsto.
Siromaštvo je i dalje, navodi Tim za socijalno uključivanje i smanjenje siromaštva, posebno izraženo kod lica koja žive u domaćinstvima u kojima nosilac ima nizak nivo obrazovanja ili je van tržišta rada, kao i u višečlanim domaćinstvima. U odnosu na 2016. godinu, zabrinjava porast siromaštva kod lica koja žive u višečlanim domaćinstvima, kao i porast siromaštva kod dece. Stopa siromaštva kod dece do 18 godina prošle godine iznosila je 9,5 odsto.
Socijalni transferi značajno utiču na smanjenje siromaštva. Lane su socijalni transferi smanjili stopu siromaštva 28 odsto, odnosno bez socijalnih transfera, pre svega penzija, deset procenata populacije bilo bi siromašno, što je u aspolutnim iznosima oko 187.000 lica više. Efikasnost socijalnih transfera u regionu južne i istočne Srbije dva puta je manja u odnosu na Beogradski region.
Na stopu siromaštva utiče i status na tržištu rada i nivo obrazovanja. Po podacima Tima, prošle godine čak 23,8 odsto nezaposlenih bilo je siromašno, kao i 13,8 odsto radno neaktivnih. Oko 18,5 odsto lica s nezavršenom osnovnom školom je siromašno, kao i 14,8 odsto onih koji imaju samo osnovnu školu.
Tim navodi da, ukoliko se i penzije uračunaju u socijalni transfer, uticaj na siromaštvo je još značajniji. Bez penzija i drugih socijalnih transfera prošle godine trećina stanovništva bi raspolagala potrošnjom koja nije dovoljna za pokriće egzistencijalnih potreba. Združeni efekat penzija i drugih socijalnih transfera na smanjenje siromaštva najveći je u Beogradskom regionu, a najmanji u regionu južne i istočne Srbije.
Takođe, navedeno je u oceni aspolutnog siromaštva u Srbiji u 2017. godini, lane bi apsolutno siromašnih bilo 8,9 odsto više, odnosno oko 114.000 lica, da domaćinstva nisu dopunjavala potrošnju proizvodnjom dobara za sopstvene potrebe. Ta proizvodnja, osim što utiče na smanjenje stope siromaštva, ima i pozitivan uticaj na pokazatelje nejednakosti, posebno na kvintalni odnos, uvećavajući primarno ukupnu potrošnju siromašnijih domaćinstava.
LJ. Malešević