Jeftinija struja za oko 100.000 domaćinstva
NOVI SAD: Već nekoliko godina na snazi je Uredba o energetski zaštićenom kupcu, na osnovu koje najsiromašniji građani Srbije, koji ispune odgovrajuće uslove, stiču pravo da bez plaćanja potroše određeni broj kilovata ili kubnih metara gasa.
Svake godine država izdvaja novac na ime te subvencije, a u budžetu za 2019. godinu za te namene izdvojeno je 1.320.000.000 dinara.
Kada je uvedena pomenuta uredba, govorilo se da će pravo na status energetski zaštićenog kupca imati i više od 300.000 domaćinstava, međutim, do sada se za tu povlasticu prijavilo manje od 100.000. Treba reći i da se najviše siromašnih građana Srbije koji steknu status energetski zaštićenog kupca odlučuje da tu povlasticu koriste za električnu energiju. Naime, za potrošnju struje povlastica se može ostvariti svakog meseca, dok se za potrošnju gasa umanjenje računa može ostvariti samo tokom grejne sezone.
U odnosu na 2016. godinu, kada je status energetski zaštićenog kupca imalo njih manje od 70.000, u novembru 2017. godine pravo na potrošnju određenog broja kilovata bez plaćanja imalo je oko 73.500 domaćinstava, a na ime umanjenja po osnovu tog statusa izdvojeno je 1.086.867.083 dinara. Prošle godine u novembru 76.832 domaćinstava steklo je status energetski zaštićenog kupca, a izdvojeno je 1.119.456.585 dinara.
Od donošenja Uredba je pretrpela nekoliko izmena i sve su išle u korist potošača. Tako je prošle godine olakšana i pojednostavljena procedura za dobijanje prava na besplatne kilovate, odnosno količine gasa. Naime, teret pribavljanja dokumentacije kojom se dokazuje ispunjenost uslova za sticanje statusa energetski ugroženog kupca prenet je na jedinice lokalne samouprave. To znači da podnosilac zahteva, uz njega prilaže samo podatke neophodne za njegovu identifikaciju i dokumenta koja potvrđuju činjenice o kojima se ne vodi službena evidencija. U tom smislu je i procedura za dobijanje prava na besplatne kilovate, odnosno količine gasa, pojednostavljena u odnosu na period pre primene novog Zakona o opštem upravnom postupku.
Ukupan mesečni prihod domaćinstva usklađuje se dva puta godišnje, u aprilu i oktobru, s indeksom potrošačkih cena u prethodnih šest meseci.
Od 2013. godine do sada ti su iznosi više puta povećavani pa je, recimo, na početku 2014. godine limit za jednočlano domaćinstvo bio 13.222 dinara, za domaćinstva s dva i tri člana 19.251, s četiri i pet članova do 25.276, dok je limit za domaćinstvo sa šest i više članova iznosio 31.786 dinara.
Da bi se stekao stutus energetski zaštićenog kupca, potrebno je ispuniti nekoliko uslova, među kojima su i broj članova domaćinstva, kao i visina ukupnog mesečnog prihoda. Od decembra prošle godine mesečni prihod jednočlanog domaćinstva ne sme premašiti iznos od 14.414,3 dinara, za domaćinstva s dva i tri člana limit je 20.986,96, s četiri i pet članova 27.555,28, dok je limit za domaćinstvo sa šest i više članova 34.652,31 dinara. Od broja članova domaćinstva zavisi i broj kilovata koje energetski zaštićeni kupci mogu bez plaćanja da potroše. Jednočlano domaćinstvo tokom cele godine može trošiti bez plaćanja 120 kilovata mesečno, ona s dva i tri člana 160, s četiri i pet članova 200, a domaćinstva sa šest i više članova 250 kilovata.
Potrebno je i da socijalno ugroženi građani redovno plaćaju svoje račune, odnosno da nemaju dugovanja, ali i da ne troše više kilovata od propisanih limita, čime se obezbeđuje da se deo potrošenih kilovata potroši bez plaćanja. Potrošnja struje veća od one koja obezbeđuje pravo na besplatno trošenje dela kilovata povlači za sobom gubljenje statusa energetski zaštićenog kupca. Pravo na umanjenje mesečne obaveze za određene količine električne energije može se ostvariti ako je mesečna potrošnja, u obračunskom periodu, svedena na 30 dana, manja ili jednaka četvorostrukoj količini električne energije na koja energetski zaštićeni kupac kupac ima pravo.
D. Mlađenović
