Filmska industrija u Srbiji postaje ozbiljna privredna grana
Računica od pre tri godine da uz dobru i osmišljenu ekonomsku politiku filmska industrija može postati važan izvor novih investicija odnosno ozbiljna privredna grada, već prošle godine dobila je svoju potvrdu.
Vlada Srbije od 2016. godine donosi uredbu o podsticaju filmadžijama, kako stranim tako i domaćim, da filmove snimaju u Srbiju, garantujući im dobre lokacije, kvalitetne lokalne filmske radnike, pristupačne hotele, a sve s namerom da se na svaki potrošeni dolar ili evro na produkciju kroz ekonomiju privuče 5—6 dolara/evra.
Da se strategija privlačenja stranih i domaćih filskim produkcija mora menjati kako bi ona beležila sve veće prihode ukazivala su iskustva Češke, Mađarske, Hrvatske i drugih evropskih država koje već godinama beleže značajna sredstva upravo od filmayija iz celog sveta. Prva je pravi bum investicija stranih filmskih produkcija imala Češka, ali je ponesena dobrom zaradom počela da povećava cene lokaliteta, taksi i ugostiteljskih usluga. Zbog toga su se snimatelji polako preseljavali u Mađarsku, a kasnije i u Hrvatsku, jer je i njihova, uostalom kao i logika bilo kojeg investitora, da odlaze tamo gde im je povoljnije.
Ono što je ovim evropskim državama koje dobro zarađuju od snimanja filmova zajedničko jeste da su sve davale posebne podsticaje u vidu vraćanja dela sredstava stranim kompanijama koje na njihovim lokalitetima snimaju film. Upravo taj recept od 2016. godine koristi i Srbija, što je rezultiralo da je prošle, 2018. godine naša filmska industrija bila najuspešnija u novijoj istoriji. Naime, godinu koja tek završila filmski radnici ocenili su kao najuspešniju, jer je ostareno mnogo domaćih ali i stranih filmskih produkcija. Samo u budžet Filmskog centra Srbije prošle godine slila se 1,1 milijarda dinara, što je skoro 10 odsto više nego godinu ranije, dok je Ministarstvo privrede koje je omogućilo podsticaje za proizvodnju audio-vizuelnih dela uvećalo svoj budžet za 100 miliona dinara. Od investicija koje su pristigle od stranih filmskih korporacija, država vraća 25 odsto uloženog, dok ostatak ostaje u budžetu.
Druga strana uspešne strategije privlačenja stranih i domaćih filmskih korporacija jeste što filmadžije koriste srpske profesionalne i materijalne resurse, zapošljavaju veliki broj ljudi, beleži se povećan broj noćenja i ugostiteljskih usluga, i na kraju krajeva atraktivne srpske lokacije dobijaju reklamu u drugim državama. Boban Jevtić, direktor Filmskog centra Srbije, objašnjava da su analize pokazale da se na dinar koji dodeljuje Ministarstvo privrede vraća devet. Posticaji za proizvodnju audio-vizuelnih dela za 2017. godinu za uloženih 400 miliona doneli su oko 3,8 milijardi dinara investicija.
Niske cene, jednostavne procedure, lako dostupne lokacije za snimanje i kvalitetni, pa može se reći i jeftini filmski radnici u Srbiji privlače sve veći broj stranih produkcija.To je i razlog što su proteklih nekoliko godina poznati evropski i holivudski reditelji i glumci pohodili Beograd, a prema gruboj računici, Srbiji su na godišnjem nivou ostavljali oko deset miliona evra.
Takođe, gruba računica pokazuje da od kada je Srbija uvela uredbu o posticaju kinematografije, strane kompanije uložile su 2,1 milijardu dinara, odnosno 16,6 miliiona evra. Manji deo tog novca pripao je lokalnim samoupravama na čijim lokacijama su snimani filmovi, svoj deo kolača dobili su srpski filmski radnici, a posla i zarade bilo je i za lokalno stanovništo koje je dok je snimanje trajalo imalo dnevnice i na taj način zarađivalo.
Držani podsticaji i dručiji odnos države prema filmskoj industriji podstakli su i domaće produkcije da tokom prošle godine snime veći broj serija i dokumentarnih filmova. Tako je u toku 2018. godine podršku od države dobilo 17 domaćih dokumentarnih igranih i 21 dokumentarni film, a za sve njih najvećim delom korišćene su lokacije u samoj Srbiji. Povećano ulaganje domaćih filmskih kompanija u snimanje srpskih filmova i serija donelo je dodatne primere onim lokalnim samoupravama koje su među prvima shvatili da prirodne lepote mogu iskoristiti kao posebnu ponudu u kojoj će biti i novca od taksi za snimanje, iznajmljivanje lokaliteta, ali i za lokalno stanovništvo koje će na taj način zarađivati platu.
Tako je opština Opovo, koja već godinama slovi za lokalnu samouprava u Vojvodini sa najnižom prosečnom platom, šansu za svoj bolji razvoj videla upravo u filsmkoj industriji. Zato nije slučajno što se u Barandi, selu opovačke opštine, snima već druga sezona serije „ Senke nad Balkanom“ i što ona na neki način postaje „opovački opštinski brend“. Na lokacijama u Barandi, snimani su i delo kultnih serija „Montevideo“ i „Vratiće se rode“, a prethodnih dana filmske kamere snimale su u Opovu delove serije „Žigosani u reketu“. Tako su Opovo, Baranda i Sefkerin prošlih godina, pa i ove, sedište mnogih domaćih filmskih korporacija , a lokalno stanovništvo i opština u prilici da zarade novac , ali i reklamiraju turističku ponudu svoje opštine.
Na kraju, valja podsetiti da država ne pravi razlike između domaćih i stranih filmova, te da se na konkurse čije se raspisivanje očekuje tokom ovog meseca, mogu svi prijaviti. Od spremnosti filmskih korporacija da ulože u snimanje novih filmskih ostvarenja zavisi da li će se prošle godine započeti „bum“ zarade od filmske industrije nastaviti. Srbija je spremna za nove investicije, atraktivnih lokacija ima u skoro svim opštinama, kao i u samom gradu Beogradu ili Novom Sadu, a srpski ugostitelji su sigurni da imaju šta da ponude gostima, pa i onima iz „velikog“ Holivuda.
Podsticaji za snimanje filmova i serija postoje u 25 evropskih država. U ovom poslu prednjači Mađarska , a za njom su Češka i Hrvatska. To su države u kojima je snimano mnogo visokobudžetnih produkcija sa budžetima od preko 100 miliona dolara. Samo se u Mađarskoj „slilo“ 450 miliona evra u prošloj godini!
Ljubinka Malešević