Biće sve više radnih mesta, ali sve manje radnika
odnos broja penzionera i zaposlenih koji redovno plaćaju poreze i doprinose iznosi 1 : 1,44. Pre dve godine bio je 1 : 2. Procene su da će se ove godine nastaviti trend smanjenja odlaska radnika u penziju i u isto vreme povećavati broj zaposlenih, što bi donekle popravilo odnos broja penzionera i radnika.
Uprkos statistici po kojoj se broj zaposlenih koji odlaze u penziju smanjuje a broj onih koji nalaze radno mesto povećava, u Republičkom zavodu za statistiku ocenjuju da to ne znači da će država sve lakše isplaćivati penzije i da će se drastičnije smanjiti dotacije iz državne kase za njihovu redovnu isplatu. One će svakako narednih godina biti manje, pod uslovom da se smanjuje stopa nezaposlenih, ali će biti daleko od toga da država ne mora da interveniše dabi penzioneri dobijali svoje prinadležnosti.
Šefica Odseka Republičkog zavoda za statistiku za demografiju Gordana Bjelobrk upozorava na to da će 2021. godine, kada takozvana bejbi bum generacija stigne u kontingent stanovništva starijeg od 65 godina, morati da se preduzmu konkretne mere da bi se omogućio ekonomski balans između ekonomski aktivnog i ekonomski neaktivnog stanovništva.
U „bejbi bum” generaciju, koja je rođena posle Drugog svetskog rata i kada je gotovo svaka porodica imala najmanje dvoje dece, a često i mnogo više, spadaju oni rođeni između 1947. i 1957. godine i oni su, kako je objasnila Gordana Bjelobrk, već pre osam godina počeli da ulaze u kontingent stanovništva iznad 65 godina, a do 2021. godine svi će imati više od godina potrebnih za ostvarivanje prava na penziju. Osim što će ta generacija preći u „drugu kategoriju”, odnosno među penzioneri, smanjiće se i radni kontingent jer na njihovo mesto neće doći mladi koji sve češće odlaze iz Srbije, a i rađa se sve manje dece, odnosno sve je manje radno sposobne snage u ovoj državi.
– Ekonomski će biti veoma teško to izdržati: smanjuje nam se radni kontingent, sve su manje ulazne generacije, i tad će morati da budu primenjene konkretne mere da bi se omogućio ekonomski balans između ekonomski aktivnog i ekonomski neaktivnog stanovništva – ukazala je Gordana Bjelobrk.
Ukoliko se pogleda odnos penzionera i zaposlenih u proteklih 15 godina, a da se ne ulazi u period nekadašnje SFRJ kada je tri i više radnika „radilo” za jednog penzionera, vidi se da broj onih koji su u penziji raste, a broj onih koji imaju radno mesto opada, što menja i odnos aktivnog i neaktivnog stanovništva. Tako je, po podacima Fonda PIO, primera radi, 2000. godine u Srbiji bio 1.510.801 penzioner, a 2.726.281 zaposleni, što je činilo odnos 1 : 1,8. U 2015. godini bilo je 1.735.942 penzionera i 2.038.235 zaposlenih, što je dovelo do odnosa 1 : 1,2. Prošle godine situacija je bila nešto bolja jer je na 1,7 milion penzionera bilo zaposleno više od dva miliona radnika, odnosno zaposlenih je bilo oko 70.000 više nego godinu ranije.
Prosta računica pokazuje da je za 15 godina, od 2000. do 2015, broj penzionera porastao za 225.141, ali da je u isto vreme broj zaposlenih opao za 688.046. Takođe, u tih 15 godina broj zaposlenih je stalno opadao, a najniži je bio 2014, kada je radno mesto imalo svega 1.994.476 radnika, a u isto vreme te godine je bilo najviše penzionera – 1.739.162, što je dovelo do toga da je tada na jednog penzionera „dolazio” jedan radnik.
S druge strane, ukoliko se uzme anketa o radnoj snazi za treći kvartal prošle godine, koju izrađuje Republički zavod za statistiku, vidi se da je stopa zaposlenosti za stanovništvo staro 15 i više godine – jer se radno sposobnim smatraju svi naši stanovnici između 15 i 65 godina života – u Srbiji bila 46,8 odsto. No, čak i kada bi stopa zaposlenosti bila znatno veća – a to se i očekuje – odnos između broja penzionera i zaposlenih koji uplaćuju doprinose za PIO nikada neće biti takav da država ne mora da dodaje novac iz državne kase jer, jednostavno, naša država nema dovoljno radne snage koja bi mogla pokriti i postojeći broj penzionera.
LJ. Malešević
Treba nam 5,1 miliona radnika
Stručnjaci tvrde da bi odnos penzionera i zaposlenih morao da bude 1 : 2,5 ili 3 i da bi se tek u tom slučaju penzije mogle isplaćivati iz penzijskog dinara i bez dotacija. U našem slučaju kada već sada postoji 1,7 milion penzionera značilo bi to da treba da bude zaposleno 5,1 miliona radnika, a Srbija jednostavno nema toliko radne snage. Čak i da se uzme da na jednog penzionera dođe dva zaposlena, to bi značilo da treba da imamo oko 3,5 miliona zaposlenih, što je gotovo milion više nego sada, a toliko nezaposlenih – barem evidencija NSZ-a to pokazuje – trenutno nema.