Tri četvrtine seniora u Srbiji je ponekad, često ili stalno usamljeno

Sociolog Nadežda Satarić iz Udruženja Snaga prijateljstva „Amati” upozorava na to da je usamljenost starije populacije veliki i odavno vidljiv društveni problem.

– Ona se definiše kao osećaj praznine, uskraćenosti ili tuge – ukazuje Nadežda Satarić. – Taj osećaj se pojačava naročito tokom velikih praznika – Božića, Uskrsa ili krsnih slava – iako može biti prisutan i „običnim” danima. Usamljenost je doživljaj da nemamo dovoljno bliskih osoba, za razliku od samoće, koja je zapravo odsustvo drugih. Samoća može biti lični izbor starije osobe, dok je usamljenost teret. Etiologija izolacije i usamljenosti je složena i teško se mogu izvoditi generalizacije jer su individualne razlike snažne.

Jedan od uzroka usamljenosti i izlogacije starijih je i prestanak radnog odnosa, odnosno povlačenje iz profesionalnog života, što donosi slabljenje, a negde i gotovo potpuni gubitak dotadašnjih socijalnih kontakata. Posebno je to izraženo kod onih kojima je posao bio jedini izvor društvenih veza pa se nakon njegovog nestanka javlja osećaj beskorisnosti i odbačenosti.

Na usamljenost u trećem dobu često utiče i smrt supružnika. Najviše se usamljenima, navodi Nadežda Satarić, osećaju ostareli parovi jer obično zajedno provode najveći deo vremena. Gubitak bračnog druga u starosti može uticati na gubitak motivacije za život, aktivnost i interes za druge ljude i čovek se sam izoluje i usamljuje. Na usamljenost deluje i to što deca odrastaju, osnivaju svoje porodice i odlaze u novi dom, kao i promena okruženja, strah od izlaska i

pada, bolest, te poteškoće u komunikaciji zbog problema s govorom ili sluhom...

– Nakon što komunikacija s drugima prestane, stvara se praznina. Rađa se utisak da više ne postojimo i dubok osećaj usamljenosti, koji na duže staze može imati ozbiljne posledice, kao što je prestanak brige o sebi: osoba prestaje da se kupa, lepo oblači, prestaje da uzima lekove, zatim gubitak nezavisnosti, ali i poremaćaj u ishrani ili sa spavanjem, otuđenje, odnosno smanjuje se broj poseta prijatelja i bližnjih, ali usamljenost može dovesti i do bolesti poput depresije – ocenila je Nadežda Satarić.

Zbog usamljenosti stariji mogu početi da zaboravljaju imena i nazive u okruženju, prestati da prepoznaju bližnje, deluju odsutno i dezorijentisano, javljaju se strahovi od bolesti, nemaštine, neizbežnog približavanja kraja i kako ga dočekati u samoći.

– Komunikacija sa starijima najbolja je preventiva usamljenosti. Za nju je potrebno imati specifična znanja da bi bila uspešna. Seniori treba da imaju našu punu pažnju, poštovanje i strpljenje. Njima mnogo znači razgovor, ali ne bilo kakav, nego o bitnim tema koje ih podstiču da razmišljaju o svom životu – zaključila je naša sagovornica.

Ljubinka Malešević