Kad lekovi ne pomognu, tu su led i radio talasi

kao ekstrasistolna aritmija, vanredni impulsi srca koji se ne javljaju u redovnom srčanom radu. Pacijenti se često jave lekaru zato što imaju povremeni osećaj preskakanja srca, osećaj propadanja, nedostatka vazduha, nestabilnosti, vrtoglavicu, u pojedinim slučajevima dolazi i do gubitka svesti, ako je ritam ili suviše brz ili spor pa nije moguće adekvatno dopremiti kiseonik moždanom tkivu. Ne tako retko, aritmija se otkrije slučajno, na pregledu zbog drugog uzroka ili dok pacijent sam meri krvni pritisak, na aparatu se registruju nepravilni otkucaji srca.



- Lekar na pregledu utvrdi postojanje aritmije palpacijom, opipavanjem pulsa i srčanog rada, auskutacijom, osluškivanjem rada srca stetoskopom i analizom elektrokardiograma, EKG-a, na kome se analizira srčani rad preko elektroda postavljenih na kožu pacijenta – kaže dr Milosav Tomović iz Instituta za kardiovaskularne bolesti Dedinje, predsednik Radne grupe za elektrofiziologiju i jedan od malog broja lekara koji interventno leče aritmiju.



- Svako „preskakanje srca“, zahteva konsultaciju lekara. U određenim slučajevima aritmija može biti posledica stresa ili nekog drugog uzroka, ali da bi se utvrdio značaj poremećenog srčanog rada, najbolje je javiti se izabranom lekaru, koji će uraditi pregled, EKG, uputiti osobu na ultrazvuk srca, koji nam može ukazati na to da li pacijent ima prethodno oboljenje srca, uraditi određene analize krvi i na osnovu rezultata proceniti da li je potrebno nastaviti sa daljim ispitivanjima, otpočeti terapiju ili umiriti pacijenta objasnivši mu da njegovo stanje nije zabrinjavajuće.

Kako kaže naš sagovornik, ukoliko se na osnovu dijagnostike utvrdi da nije odmah potrebno uraditi neku medicinsku proceduru za lečenje aritmije, pacijentu se prepiše lek za nepravilan srčani rad.



Međutim, ako se lekovi pokažu neefikasnim, bolesniku se predloži drugi način lečenja.- Ako pacijent ima osećaj nesvestice, zamaranja, a pregledom se utvrdi da postoji usporeni srčani rad, odnosno broj otkucaja srca koji nije dovoljan da bi pacijent mogao normalno da živi, lekovi uglavnom nemaju efekta i takvom pacijentu se najčešće ugradi stalni veštački vodič srčanog ritma, pejsmejker. Ukoliko postoji ubrzani srčani rad, a aritmija pokazuje povoljne karateristike za lečenje ne samo lekovima, tim osobama se predloži kateterska ablacija aritmije, u toku koje se kateterima preko vena i arterija priđe srčanim šupljinama i blokira funkcija dela srca koja je potrebna za stvaranje i održavanje aritmije.



U lečenju atrijalne fibrilacije koriste se i hirurške procedure – kriobalon i radiofrekventna ablacija. Radiofrekventna ablacija, koja predstavlja spaljivanje srčanog tkiva radio talasima, duže se koristi i lekari su joj skloniji. Kriobalon ablaciju lekari Instituta za kardiovaskularne bolesti Dedinje prvi put su primenili pre dve godine. Ona se radi zamrzavanjem dela problematičnog tkiva na -45 stepeni Celzijusa, tako da ono odumire i prestane da pravi probleme.



- Veće iskustvo u celom svetu, pošto se duže koristi, jeste s radiofrekventnom ablacijom atrijalne fibrilacije. Po poslednjim podacima, rezultati koji ukazuju na uspešnost ove dve intervencije ukazuju na to da nema razlike u uspešnosti jedne u odnosu na drugu. Za kriobalon ablaciju su bolji bolesnici koji imaju paroksizmalni, odnosno povremeni oblik aritmije, koji imaju adekvatnu anatomiju, odnosno strukturu leve pretkomore koja omogućava bolji uspeh ove intervencije.



Atrijalna fibrilacija je poremećaj srčanog ritma koji nastaje u pretkomorama i predstavlja najčešću aritmiju koja zahteva lečenje. Naziva se još i “aritmija apsoluta”, zbog potpuno nepravilnog srčanog rada, koje se manifestuje treperenjem pretkomora. Iako je to najčešća vrsta aritmije, medicina kaže da postoji više vrsta aritmija, od kojih svaka ima poseban način lečenja i rizik za samog pacijenta. Najčešći simptom atrijalne fibrilacije jeste povećano zamaranje, ali kao i za ostale poremećaje srčanog ritma, pacijenti se često požale na ubrzani srčani i nepravilan srčani rad, nedostatak vazduha. Nažalost, prvi simptom ove aritmije može biti cerebrovaskularni inzult, odnosno šlog.



Najveći rizik za razvijanje atrijalne fibrilacije imaju osobe kojima je urađena operacija srca, koje se leče od urođenih i stečenih srčanih mana, ili su preležale infarkt miokarda, i sve osobe koje već imaju neko oštećenje srca su u većem riziku da razviju atrijalnu fibrilaciju. Takođe, osobe koje se leče od povišenog krvnog pritiska imaju veći rizik.



Starost pacijenta po sebi je faktor rizika za pojavu ove aritmije. - Kada se gleda populacija u celini, utvrđeno je da oko 10 odsto osoba koje imaju 80 godina i više imaju atrijalnu fibrilaciju, nezavisno od toga da li su se lečili od srca do tada ili ne. Određena oboljenja štitaste žlezde mogu izazvati pojavu ove aritmije – kaže dr Tomović. - Primećeno je da visoki muškarci češće oboljevaju od atrijalne fibrilacije, moguće zbog veće mase srca i površine koja je potrebna da održava ovu aritmiju.



Najčešće komplikacije atrijalne fibrilacije su popuštanje srca i tromboembolija, odnosno, stvaranje tromba u srcu koji arterijskim krvotokom može dopreti do mozga i izazvati šlog, ili u druge organe i izazvati infarkt i odumiranje dela ili celog organa.

- Srčano popuštanje sprečava se primenom lekova koji će sprečiti brzi srčani rad u toku ove aritmije ili prevođenje u normalan ritam. Ukoliko lekovi ne mogu da pomognu, ako je potrebno, primenjuje se elektrokoverzija.



Drugim rečima, u kratkotrajnoj opštoj anesteziji elektrošokom srce se vraća u normalan ritam – kaže naš sagovornik i dodaje da se stvaranje tromba u srcu sprečava uvođenjem antikoagulanata, lekova protiv zgrušavanja krvi kod pacijenata kod kojih se proceni da imaju rizik od njegovog stvaranja. U najvećem broju slučajeva aspirin nije adekvatan lek za sprečavanje stvaranja tromba u srcu kod ove aritmije.



Ivana Vujanov

 

Metode u skladu s novčanikom



Prema rečima doktora, iako Udruženje kardiologa Srbije, kao deo Evropskog udruženja kardiologa prati najsavremenije trendove i vodiče dobre kliničke prakse u lečenju ove aritmije, naša zemlja zaostaje u odnosu na okruženje, pre svega na Zapadnu Evropu. „Srbija u ovom trenutku nema dovoljno laboratorija, resursa za opremu i dovoljno obučenog osoblja da bi što većem broju bolesnika sa ovom aritmijom pružila mogućnost interventnog lečenja ove aritmije, kateterskom ablacijom. I u svetu i kod nas najčešće se koristi radiofrekventna ablacija s obzirom na to da je to metoda koja je prva razvijena, centri koji se bave kateterskim ablacijama nju koriste od samog početka, a kriobalon ablacija u ovom trenutku ima prosečno veću cenu po proceduri. U budućnosti, najverovatnije će najveći broj ustanova koje se bave interventnim lečenjem aritmija, težiti da u svojoj praksi koristi obe metode”, kaže dr Tomović.