Dan maternjeg jezika na Filozofskom fakultetu UNS-a
Dan maternjeg jezika, odlukom Skupštine Ujedinjenih nacija, ustanovljen pre 20 godina, na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Novom Sadu, obeležen je okruglim stolom na temu “Maternji jezik i studije”, na kojem su o naporima za očuvanje maternjeg jezika, a preko njega i nacionalnog identiteta, govorili predstavnici odseka za srpsku lingvistiku hungarologiju, rumunistiku, rusinistiku i slovakistiku.
„Srpski jezik na Filozofskom fakultetu izučava se na tri načina, u skladu s tri programa: kao maternji jezik, kao drugi sa mađarskim ili slovačkim i kao strani jezik“, rekla je Nataša Kiš s Odseka za srpsku lingvistiku.
„Mi studente osposobljavamo kako za nastavnike, tako i za lektore u našoj zemlji, ali i u inostranstvu.“
Govoreći o pogledu na srpski jezik iz sredina u kojima on nije većinski, Strahinja Stepanov, lektor na Univerzitetu u Gracu, napomenuo je da interesovanje za izučavanje srpskog jezika opada, pa tako na svim nivoima studija sada ima 350 studenata, a bilo je godina kada ih je bilo i 600.
„Katedra za hungarologiju na Filozofskom fakultetu UNS-a postoji 60 godina na nivou osnovnih studija, a poslednjih 10 i na master nivou i danas imamo 60 studenata na osnovnim i desetak na master studijama“, rekla je Melanija Pastor Kiči.
„Mađari, prema popisu iz 2011. godine, čine 13 odsto populacije u Vojvodini, a specifičnost njihovog maternjeg jezika je što pripada ugrofinskoj jezičkoj grupi u kojoj su još finski, laponski i estonski, tako da je u ovom delu sveta ovaj jezik svojevrsno jezičko ostrvo.“
Po mišljenju Melanije Pastor Kiči, bez obzira na to što je i mađarski, kao i ostali jezici o kojima se juče govorilo, u službenoj upotrebi u lokalnim samoupravama s ovim življem, bolje rešenje je bilo ranije, kada su se u školama ovi jezici izučavali kao jezici društvene sredine, nego danas kada imaju status manjinskih jezika.
O izučavanju rumunskog, takođe neslovenskog jezika, govorila je Rodika Ursulesku Miličić, koja je napomenula da je 1974. godine na Filozofskom fakultetu otvoren lektorat za ovaj jezik, a od 1989. godine postoji odsek, na kojem broj studenata varira od pet do 10 na godini.
„Problem je što poslednjih godina deca iz mešovitih brakova ne idu ni u osnovnoj školi u odeljenja s nastavom na rumunskom jeziku, pa ih je sve teže privući da ga studiraju“, rekla je Rodika Ursulesku Miličić. „Pokušavamo da studente privučemo i ponovnim uvođenjem dvopredmetnih grupa, gde se rumuski izučava zajedno s italijanskim ili španskim jezikom.“
Iako su veoma mala zajednica, 2011. ih je bilo tek 14.000, i Rusini, po rečima Aleksandra Mudrog, imaju obrazovanje na maternjem jeziku na svim nivoima. Ipak, mada od 1972. godine postoji, tada u formi lektorata, a danas odseka, problem malog broja studenata stalno je prisutan, pa ih danas na svim godinama osnovnih studija ima desetak. S druge strane, raste broj studenata koji se za ovaj jezik opredeljuju kao za izborni i takvih je ove godine čak 80.
I slovački jezik je, po rečima Daniele Marčok, na Filozofskom fakultetu popularan kao izborni predmet. Osnovni problemi izučavanja manjinskih jezika, po njenom mišljenju, jesu migracije, to jest smanjenje populacije i činjenica da se svi ovi jezici van matičnih zemalja govore u dijalektima, koji neretko mnogo odstupaju od književne norme.
„Populacija od 50.000 Slovaka iz 2011. godne do danas je prepolovljena, a u svakom naselju govore drugi dijalekat, koji uz to trpi i uticaj srpskog, a u poslednje vreme i engleskog jezika“, rekla je Daniela Marčok.
„Zbog toga naš odsek, pored izučavanja jezika na osnovnim i master studijama, nudi i slovački kao izborni predmet, i to kao strani, kao slovenski ili jezik sredine, ali nudi i kurseve za građanstvo.“
Nakon okruglog stola prikazan je film posvećen slovačkom jeziku “S ljubavlju iz Slovačke”, a biblioteka Fakulteta priredila je mini izložbu izdanja na maternjim jezicima nacionalnih zajednica.
D. Devečerski
