Ambasador Srbije u Budimpešti Ivan Todorov: Dragocena podrška u procesu evropskih integracija

- U doplomatskim odnosima Mađarska je jedan od najznačajnijih partnera i promotera Srbije u procesu evropskih integracija i daje najveću podršku da Srbija što pre uđe u Evropsku uniju - istakao je Todorov, naglašavajući takođe i plodnu ekonomsku saradnju, u kojoj je u prošloj godini između Srbije i Mađarske ostvarena trgovinska razmena od 2,5 milijardi evra, tako da je Mađarska u ekonomskim odnosima treći partner od zemalja članica EU i ide ka drugoj poziciji.

On je dodao da je uspešna saradnja potvrđena i zajedničkim sednicama vlada dvaju država i sačinjeni pravni okviru za uspešnu saradnju u svakom segmentu, tako da se možemo pohvaliti da trenutno sa Mađarskom imamo potpisanih preko 140 bilateralnih sporazuma, koji omogućavaju dalji razvoj dobrih odnosa između Srbije i Mađarske.

- Veoma bitan je i status srpske zajednice, pa se možemo pohvaliti da od svih zemalja u regionu autohtona srpska manjina, u Mađarskoj imamo najbolji odnos države prema srpskoj manjini. Ujedno, mogu reći da srpska manjina u Mađarskoj to i zaslužuje, pre svega svojim jedinstvom, organizovanošću, čuvanjem jezika, nacionalnog identiteta i poštovanja kulture i tradicije - naglasio je Todorov.

Položaj i prava srpske manjine u Mađarskoj i mađarske manjine u Srbiji koja je najviše zastupljena u Vojvodini, prema oceni ambasadora Todorova, segment je koji dodatno oplemenjuje i učvršćuje mostove saradnje dve države. Todorov je konstatovao da tome doprinose i dodatni impuls daju Pokrajinska vlada sa predsednikom Igorom Miro­vićem i lider Saveza vojvođanskih Mađara Ištvan Pastor sa pozicije predsednika Skupštine AP Vojvodine. Primer za povezivanje dva naroda različitih kultura je otvaranje Srpskog kulturnog centra u Morahalomu u Mađarskoj i Mađarskog kulturnog centra na Paliću, u okviru IPA programa prekogranične saradnje, te da mnogobrojne aktivnosti daju veliki impuls dobrim odnosima, koji prema mišljenju Todorova, obećavaju i daju nadu da izuzetno dobri odnosi Srbije i Mađarske prerastu u strateško partnerstvo. 

Ujedno, ambasador Todorov ukazuje da je za očuvanje srpskog identiteta u mađarskoj veliki značaj predstavljaju aktivnosti Eparhije budimske Srpske pravoslavne crkve sa vladikom Lukijanom na čelu.

- Mogu biti ponosan na aktivnosti koju čine u očuvanju duhovnosti, nacionalne kulture i jezika, pogotovo što Eparhija budimska na teritoriji Mađarske poseduje u svom vlasništvu 52 crkve, dva manastira i impozantan Srpski crkveni muzej u Sentandreji koji je prošle godine otvoren u prisustvu patrijarha SPC Irineja i ova institucija predstavlja posle Hilandara najznačajniju zbirku srpskog naroda izvan granica Srbije. Hteo bih da se zahvalim mađarskoj državi koja je prepoznala značaj Srpskog crkvenog muzeja, gde je učestvovala sa 85 odsto u obnovi i izgradnji objekta, što u budućnosti predstavlja značajno mesto gde će naši mladi moći da se upoznaju sa prisustvom Srba na ovim prostorima tadašnje Austro-Ugarske, od prve seobe 1490.godine nakon pada Smedreva i velike seobe Srba pod vođstvom Arsenija Čarnojevića. Muzej raspolaže sa istorijskom zbirkom koja ima izuzetan značaj i u turističkoj ponudi Sentandreje koju godišnje poseti veliki broj turista iz celog sveta - ističe Todorov.

Sve plodnijoj privrednoj saradnji Mađarske i Srbije doprinos daje Agencija za razvoj mađarskog izvoza „HEPA“, koja je krajem prošle godine u Srbiji otvorila kancelariju za partnersku saradnju u regionu Zapadnog Balkana prvu u Evropi, a slične kancelarije ima otvorene u Tokiju, Šangaju, Istambulu i Moskvi. Drugi sekretar ambasade Srbije u Budimpešti Aleksandar Lončarević konstatuje da pandemija koronavirusa nije poremetila ekonomske veze dve zemlje, nego čak otvara nove mogućnosti.

- Korona nas još više zbližava na polju ekonomske saradnje. Sve je više zahteva koji stižu ambasadi Srbije u Budimpešti od strane uspešnih mađarskih kompanija, koje žele da ostvare saradnju sa srpskim kompanijama. Verujemo da će se u bliskoj budućnosti videti značaj koji Mađarska pridaje regionalnoj privrednoj saradnji. Usled pandemije, regionalna privredna saradnja će ojačati, jer kompanije sa ovih prostora traže partnere u regionu za robu koju su do sada obezbeđivali na udaljenim tržištima - kaže Aleksandar Lončarević.

U obrazovanju Srba u Mađarskoj izuzetnu ulogu i značaj ima srpska Škola „Nikola Tesla“ u Budimpešti, koja objedinjuje predškolsko, osnovno i srednjoškolsko obrazovanje. Amabasador Todorov konstatuje da za njeno funkcionisanje veliku podršku i pridaje značaj obrazovanju na srpskom jeziku, ne samo u mađarskoj prestonici, nego i u Segedinu gde je otvorena škola koja će imati sličan koncept kao u Budim­pešti, kao i za rad škola u Batanji, Deski i drugim mestima gde je značajnije prisustvo Srba i organizovana je nastava na srpskom jeziku do četvrtog razreda osnovne škole. Todorov je potsetio i na izuzetno plodnu posetu predsednika Srbije Aleksandra Vučića Školi „Nikola Tesla“ u Budimpešti, prilikom poslednjeg susreta sa premijerom Mađarske Viktorom Or­banom.

- Tada je dogovoreno da će država Srbija u narednom periodu pomoći u iznosu od šest miliona evra za kupovinu zgrade koja se nalazi u okviru škole „Nikola Tesla“, zbog proširenja kapaciteta postojećeg internata, gde bi se zadovoljile potrebe svih Srba sa teritorije Mađarske koji se ovde školuju - ukazao je Todorov.

Na zamahu sve više dobija ekonomska saradnja Srbije i Mađarske, pogotovo što velike kompanije koje imaju značajnu ulogu u ponovnom pokretanju mađarske privrede, imaju važnu ulogu i u pokretanju srpske ekonomije. Ambasadro Todorov potseća da OTP banka ima najveći kreditni potencijal u Srbiji, kod „Eksimbanka“ je otvoren kreditni okvir od 120 miliona evra za finansiranje saradnje mađarskih i srpskih preduzeća, a da je prilikom aprilskog susreta mađarskog ministra spoljnih poslova Petera Sijarta i srpskog ministra Siniše Malog najavljeno da će kompanija MOL realizovati u Srbiji najveću investiciju u svojoj istoriji.  Veliku ekonomsku korist u oblasti energetike daće izgradnja gasovoda Turski tok gde će od kraja 2021. godine iz Srbije u Mađarsku biti godišnje transportovano šest milijardi kubika gasa, a u narednim godinama 10 milijardi kubika. Takođe se u interesu regiona ostvaruje saradnja u elektroenergetike.

Već se realizuje rekonstrukcija železničke pruge Budim­pešta-Beograd, koja treba da se završi do 2024. godine, a rekonstrukcija pruge Segedin-Subotica do 2022, a Okvirnim sporazumom o ekonomskoj i tehničkoj saradnji između Vlada Mađarske i Srbije u oblasti infrastrukturnih projekata predviđena je rekonstrukcija brodske prevodnice na Tisi i proširenje Graničnog prelaza Horgoš.

Milorad Mitrović